Kazanımların Kazandırdıkları: Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi Ortaöğretim Programı Kazanımlarının Bilişsel, Duyuşsal ve Devinişsel Alanlara Göre Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı 2018 yılında Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nca yayınlanan Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi (DKAB) Öğretim Programı’ndaki (9-12. Sınıf) kazanımların bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlara göre değerlendirmesini yapmaktır. Öğretim programının en önemli unsurlarından biri olan kazanım, öğrencilerin edinmeleri gereken temel niteliklerdir. Kazanımlar; dersleri planlama, uygulanacak yöntem ve teknikleri seçme, ölçme ve değerlendirmeyi uygulama gibi öğretim faaliyetlerinin tamamında önemli bir yönlendirici işlev görmektedir. Öğretim programlarında kazanımlar bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlara göre sınıflandırılmaktadır. Bu alanlar aynı zamanda davranışın üç yönü olarak da kabul edilmektedir. Söz konusu alanlar kendi içinde birbirini gerektirecek şekilde alt basamaklara ayrılmaktadır. Aşağıdan yukarıya hiyerarşik bir şekilde sırlanan basamakların seviyesi öğrencilere kazandırılmak istenen özelliklerin niteliklerini göstermektedir. Bu sebeple öğretim programında kazanımların alanlara ve bunların basamaklarına göre dengeli bir şekilde dağıtılması önem arz etmektedir. Nitel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde olan bu çalışmada doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışmanın verilerini Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersi ortaöğretim programında bulunan 89 kazanım oluşturmaktadır. Çalışmada cevabı aranan sorular şunlardır: DKAB ortaöğretim programındaki kazanımlar bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlara ve bunların alt basamaklarına göre nasıl bir dağılım göstermektedir? Kazanımlar, üst düzey düşünme becerilerine ulaşma imkânı veriyor mu? Kazanımlar, DKAB ortaöğretim programında ifade edilen anlamlı öğrenmeye katkıda bulunuyor mu? Kazanımlar, ortaöğretim programında belirtilen DKAB dersi amaçlarıyla uyuşuyor mu? Çalışmanın sonucunda kazanımların bilişsel alanda yoğunlaştığı, duyuşsal alanda sadece %12 oranında olduğu ve devinişsel alanda herhangi bir kazanıma yer verilmediği belirlenmiştir. Bilişsel ve duyuşsal alandaki kazanımların ağırlıklı olarak alt düzey basamaklarda temsil edildiği görülmüştür. Bu durumun DKAB ortaöğretim programında belirtilen beceri ve yetkinlikler kazandırma amacıyla uyuşmadığı tespit edilmiştir.