Farklı köklendirme ortamları ve IBA uygulamalarının lavantada (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel.) ilkbahar ve sonbahar çeliklerinin köklenmesine etkisi

Abstract

Bu çalışma, farklı dönemlerde alınan lavanta (Lavandula x intermedia Emeric ex Loisel) çeliklerine IBA uygulaması ile birlikte farklı yetiştirme ortamlarındaki köklenme durumlarını belirlemek üzere Aralık 2020, Temmuz 2021 yıları arasında serada yürütülmüştür. Deneme; tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Ana parsellere çelik alma dönemi (sonbahar ve ilkbahar), alt parsele IBA (0 ve 1000 mg/l) uygulamaları, en alt parsellere ise farklı köklendirme ortamları (%100 torf; %75 torf + 25 pomza; %50 torf + %50 pomza; %25 torf +%75 pomza; %100 pomza) yerleştirilmiştir. Köklenme oranı (%), çelik başına kök sayısı (adet/çelik), en uzun kök boyu (cm) ölçümleri yapılmıştır. Köklendirme ortamlarına göre en fazla köklenme %89.5 ile torf ortamlarından elde edilmiştir. Çeliklerin alındığı dönemler bakımından ise ilkbahar çeliklerinde %88.6, sonbahar çeliklerinde ise %78.4 oranında köklenme tespit edilmiştir. Hormon uygulaması bakımından köklenme oranı ise IBA uygulanan çeliklerde ortalama %88.2 olurken, hormon uygulanmayan çeliklerde %78.4 olmuştur. Üçlü interaksiyon ortalama değerlerine göre, denemede en yüksek köklenme oranı (%96.0) ilkbaharda alınan ve hormon (IBA) uygulanan çeliklerin, %75 torf + 25 pomza ve %50 torf + %50 pomza ortamına dikilmesiyle elde edilmiştir. En düşük köklenme oranı (% 64.0) ise sonbahar döneminde alınan, hormon uygulanmamış çeliklerin, %100 pomza ortamına dikilmesiyle elde edilmiştir. Ölçülen ortalama en uzun kök boyu (9.55 cm) ilkbaharda alınan ve hormon uygulanmış çeliklerin, %50 torf + %50 pomza ortamına dikilmesiyle elde edilmiştir. Her ne kadar ilkbahar çeliklerinde en iyi sonuçlar alınmış olsa da sonbahar çelikleriyle de tatmin edici miktarda köklenme sağlanabileceği bunun sonucunda da lavanta bitkisinde sonbahar çelikleriyle de üretimin yapılabileceği belirlenmiştir. Özellikle yetiştiricilikte sadece torf ortamının yerine %25 veya %50 oranında pomza ilavesi yapılan ortamların da uygun olduğu tespit edilmiştir.