Türkiye’de bibliyoterapi konusunda yapılan çalışmalar: Karma yöntem bir literatür taraması

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı, 2019-2024 yılları arasında Türkiye'de gerçekleştirilen bibliyoterapi çalışmalarının incelenmesidir. Bu inceleme, Türkiye'deki bibliyoterapi uygulamalarının eğilimlerini analiz etmek ve gelecekteki araştırmacılara yol göstermek amacıyla tasarlanmıştır. Karma yöntemle yürütülen araştırma, literatür taramasına dayanmakta ve 30 farklı çalışmayı içermektedir. Çalışmaların 15'inin deneysel, 15'inin betimsel nitelikte olduğu belirlenmiştir. İncelenen çalışmalarda bibliyoterapi uygulamalarının sosyal beceriler, problem çözme, öz düzenleme, duygu düzenleme, benlik, psikolojik iyi oluş, depresyon, anksiyete, mutluluk, kardeş kıskançlığı, Türkçe eğitimi ve okuma, bibliyoterapik öğeler, din eğitimi ve manevi danışmanlık konularına odaklanılmaktadır. Özel yetenekli bireyler, özel öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi özel gereksinimli bireylere odaklanan çalışmaların sayısının oldukça sınırlı olduğu dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'de bibliyoterapinin uygulanmasıyla ilgili araştırmalardaki güncel eğilimler belirlenmiştir. Araştırmacıların tercih ettikleri konular, kullandıkları araştırma yöntemleri ve veri toplama araçlarına yönelik durum tespiti yapılmıştır. Bibliyoterapide en sık tercih edilen çalışma grubunun okul öncesi olduğu, ardından ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin geldiği saptanmıştır. Bu çalışmalarda nicel araştırma yöntemleri öne çıkmakta, veri toplama aracı olarak ölçekler ve doküman incelemeleri sıkça kullanılmaktadır. Veri analiz yöntemleri incelendiğinde en sık nonparametrik analiz yöntemleri ile içerik analizinin kullanıldığı belirlenmiştir. Bu bulguların bibliyoterapi alanında çalışma yapacak araştırmacılara rehberlik edebileceği ve farklı bakış açıları sunabileceği düşünülmektedir.