Abū al-Ḥasan al-Qābisī and the Methodology of Ḥadīth in the introduction of Kitāb al-Mulakhkhas al-Muwatta'

Abstract

Bu makalede Mağrib coğrafyası muhaddislerinden Kâbisî’nin (ö. 403/1012) Mâlik b. Enes’in (ö. 179/795) Muvatta’ının İbnü’l-Kâsım rivâyetindeki muttasıl senedleri bir araya getirmek üzere kaleme aldığı Kitâbü Mülahhısi’l-Muvatta’ eserine yazmış olduğu mukaddime ele alınmaktadır. Söz konusu mukaddimede müellif Kitâbü Mülahhısi’l-Muvatta’ın telif amacı ve eserde izlediği yöntemi belirtmesinin yanı sıra bazı hadis usûlü meselelerine yer vermiştir. Onun bu kısımda ele aldığı hadis usûlü kavramlarının ve konularının tespit edilmesi çalışmanın ana gayesini oluşturmaktadır. Bu bağlamda önce Kâbisî’nin hayatı ve ilim tahsîlinden söz edilmiş, ardından bahse konu olan eserinin özelliklerine ilişkin birtakım bilgiler sunulmuştur. Sonrasında onun eserinin mukaddimesinde değindiği hadis usûlü kavramları ve bu konulara yönelik açıklamaları ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Meşrik rıhlesi dönüşünde Mağrib’in Doğu literatürüne ait bazı hadis eserleri ile tanışmasına öncülük eden Kâbisî’nin hadis usûlü bağlamındaki görüşlerinden istifâde edip ona referansta bulunan Endülüs bölgesi âlimleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Kâbisî’nin hadis usûlü ile ilgili bahsettiği konularda Mâlik’in yaklaşımlarını benimsediği ve ona atıfla meseleleri izaha yöneldiği kısımlar ve Mâlik’ten farklılaştığı hususlar zikredilmiştir.