Yetiştirme Kuramı Çerçevesinde Televizyon Dizilerinde Yoksulluk Temsilleri: Romanlar Örneği

Abstract

Türkiye’de 2000’lerden bu yana sayıları artan televizyon dizileri, günümüzde birçok ulusal kanalın prime-time yayın kuşağını oluşturmaktadır. Dizilerde farklı toplumsal, kültürel ve sosyo-ekonomik temsiller yer almaktadır. Bu temsillerden bir tanesi de yoksulluktur. Bu çalışmada televizyon dizilerinde yoksulluğun nasıl temsil edildiği araştırılacaktır. Yetiştirme Kuramı’nda vurgulandığı üzere, televizyon uzun vadede izleyici üzerinde etkilidir. Bu bağlamda yoksulluk temsilleri de hem izlerkitle hem de temsil edilen grup açısından sorunsal olabilmektedir. Özellikle etnik azınlıklar göz önünde bulundurulduğunda, Yetiştirme Kuramı çerçevesinde yoksulluk temsilleri bu gruplara yönelik önyargıyı arttırabilmekte ve sosyo-ekonomik durumlarını pekiştirebilmektedir. Bu bağlamda dizilerdeki yoksulluk temsilleri Roman etnisitesi üzerinden incelenecektir. Türkiye’de televizyonlarda yayınlanan ve Roman karakterlerin olduğu beş dizinin; hikâye, karakterler, mekân, eğitim ve iş hayatı kategorileri çerçevesinde nitel içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanda, yoksulluğun Romanlar ile özdeşleştirildiği ve Roman karakterlerin bütün dizilerde yoksul olarak temsil edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Yetiştirme Kuramı çerçevesinde, bu temsiller toplumda daha fazla eşitsizlik yaratabilmekte ve azınlık gruplarını daha fazla güçsüzleştirebilmektedirler. Kurmaca anlatı yapısı içerinde yoksulluk üzerine birçok hikâye bulunmakla birlikte, bu hikayelerin belirli bir etnik grup üzerinden tekrar edilmesi, o gruba yönelik kalıp-yargıların ve önyargıların da oluşmasına sebep olabilmektedir.