Travma Yaşamış Bireylerde Aidiyet Duygusu ve Psikolojik Sağlamlık İlişkisinde Tükenmişlik Duygusunun Aracı Rolü

Abstract

Bireyler yaşamları boyunca en az bir olumsuz deneyim ya da travmatik bir olayla karşılaşır ve bu deneyimlere farklı şekillerde tepki verirler. Bazı bireyler bu yaşanılanlar karşısında kırılganlık geliştirirken diğerleri daha da güçlenirler. Psikolojik dayanıklılık, bireyin karşılaştığı olumsuz deneyimlere rağmen sağlıklı bir gelişim gösterebilmesi veya riskli durumlar karşısında iyi uyum sağlayabilmesidir. Dayanıklılığın gelişmesinde risk faktörleri ve koruyucu faktörler önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle tükenmişlik ve aidiyet duygusunun psikolojik dayanıklılığa etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu temelden hareketle bu çalışmada öncelikle en az bir travmatik olay yaşayan ve yaşları 17 ila 35 arasında değişen üniversite öğrencilerinin aidiyet duygusu ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkide tükenmişliğin aracı rolü araştırılmıştır (M = 24.17, SD = 3.90). Bu araştırmada veri toplama aracı olarak Genel Aidiyet Ölçeği, Yetişkinler İçin Dayanıklılık Ölçeği (RSA) ve Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu kullanılmıştır. Veri analizinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ve Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılmıştır. Araştırmada oluşturulan uyum indekslerinin iyi uyum sağladığı ve elde edilen katsayıların istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Teorik model, tükenmişliğin aracı bir rol oynadığını ve genel aidiyet duygusu ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkiyi önemli ölçüde etkilediğini doğrulamaktadır.