Past and Present of New Media Studies in Turkey: A Review of Academic Journals

Abstract

Bu çalışmada tarihi 30 yıla dayanan Türkiye’deki yeni medya çalışmaları literatürünün bir haritasının çıkarılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede Türkiye’deki en eski iletişim fakülteleri arasında bulunan İstanbul Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nin kurumsal hakemli akademik dergileri incelenmiştir. Dergilerde yayınlanan yeni medya alanındaki çalışmalar bir araştırma tasarımının olmazsa olmaz üç kriteri: anahtar kavramlar, teorik arka plan ve yöntem bakımından analiz etmiştir. Bulgulara göre Türkiye’de medya çalışmaları kendi içerisinde anlamlı benzerlikler gösteren erken dönem, gelişme dönemi ve geç dönem olarak üç evreye ayrılabilir. Türkiye’de internetin yeni hayata girdiği erken dönem boyunca yalnız birkaç anahtar kavram öne çıkarken, teorik tartışmalara veya yönteme rastlanmamıştır. Gelişme dönemi olarak adlandırılan ikinci on yıllık süreçte anahtar kavramlarda kısmi bir artış görülse de özgün araştırma makalelerinin sayısı oldukça azdır. Araştırmaların neredeyse tamamı içerik analizi yöntemine dayanmaktadır. Bu dönemde batı literatüründen ödünç alınan çeşitli teorik tartışmaların sayısında bir artış gözlenmiştir. Geç dönemde ise yeni medya çalışmaları hem sayısal olarak hem konu bakımından en zengin dönemdir. Çalışmalarda göze çarpan kavram ve teorik arka plan tartışmaları önceki dönemlere kıyasla daha çeşitlidir. Bunun yanında yöntem bilimsel çeşitliliğin aynı seviyede gelişmediği görülmüştür. Tüm dönemler boyunca dergilerin genel eğiliminin eleştirel olduğu tespit edilmiştir. Ancak yeni medya teknolojileri paralelinde Türkiye tecrübesine dayalı özgün kavramların, teorilerin ve yöntemlerin geliştirilmediği görülmüştür. İncelenen bütün kategorilerde Kıta Avrupası başta olmak üzere AmerikamBirleşik Devletleri kökenli sosyoloji, siyaset bilimi ve psikoloji gibi farklı disiplinlerden ödünç alınmış bir araştırma karakteri hakimdir.