SAVAŞ ESİRLERİ KONUSUNDA İSLAM HUKUKU KURALLARI İLE ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK KURALLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Uluslararası alanda ortaya çıkan hukuki sorunlar, yazılı ve yazılı olmayan uluslararası hukuk kurallarının uygulanmasıyla ile çözülmeye çalışılmaktadır. Ancak mevcut ilke, kural ve uygulamaların bu sorunları her zaman çözmeye yetmediği görülmektedir. Yetersiz kalınan işbu alanlardaki sorunların çözümü için dünyadaki farklı hukuk sistemlerinden yararlanılmaktadır. Bu farklı hukuk sistemlerinden birisi de ihtiva ettiği ilke, kural ve uygulamaları ile İslam Hukuk sistemidir. Kelime olarak, “barış, kurtuluş ve esenlik” anlamlarına gelen İslam’ın ortaya çıkış amacı, insanlığın barışı, kurtuluşu ve esenliğidir. İnsanlığın karşılaştığı sorunların çözümü için, bütün alanlarda olduğu gibi uluslararası insancıl hukukta da, İslam’ın getirdiği ilke, kural ve uygulamalardan yararlanılmaktadır. Çünkü İslam hukukunda esirlerle ilgili yazılı ve yazılı olmayan kurallar 1400 yıl önce konulmuştur. Buna karşılık modern uluslararası insancıl hukukta esirlere dair kurallar, ancak 20.yüzyıl başlarında yazılı hale getirilmeye başlanmıştır. Bu yönüyle İslam hukukunun esirler ile ilgili bu birikiminden yararlanılması gerektiği söylenmelidir. Şimdiye kadar bu konuda yapılan çalışmalar, daha çok İslam hukukçuları tarafından ele alınmıştır. Bu nedenle esirler ile ilgili insancıl hukuk kurallarını daha ayrıntılı ele alan çalışma ihtiyacı kendini göstermektedir. Bu amaçla hazırlanan çalışmada, esirler konusunda İslam hukukunda öngörülen ilke ve kurallar ile insancıl hukukta bulunan ilke ve kurallar karşılaştırılmaktadır. Bu karşılaştırma, kaynaklar, esir kavramı, ilkeler, esirlere uygulanacak muamele ve esirliğin sona ermesi halleri bakımından yapılmaktadır. Bu kapsamda İslam hukukunun esirlere ilişkin kurallarının kaynakları olan ilgili ayet, hadis ve diğer kaynaklar ile insancıl hukukun esirlere ilişkin temel kaynakları olan 1949 tarihli Harp Esirlerine Yapılacak Muamele ile İlgili Cenevre Sözleşmesi (III.Sözleşme) ve 1977 tarihli Silahlı Çatışmalarda Mağdurların Korunmasına İlişkin I. Ek Protokol’deki ilgili ilke ve kurallar incelenmektedir.