LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMESİNDE EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİ

Abstract

Bir veya birden fazla gerçek veya tüzel kişinin ortak iradelerini ve sermayelerini ortak bir paydada birleştirmek suretiyle meydana gelen tüzel kişiliklerden biri olan şirket, temelde kar elde etme amacı güder. Kar elde etme niyeti, şirketi diğer tüzel kişiliklerden ayıran yegâne özelliktir. Şirket, temelini Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen adi ortaklıktan almakta olup, türleri ve özelliklerine göre farklı türlere ayrılmaktadır. Şirket türleri 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununda sınırlı sayıda (numerus clasus) sayılmıştır. Sayılan bu şirket türleri arasında sermaye şirketi olarak anonim ve limited şirketler, özellikleri ve işlevsellikleri bakımından diğer şirket türlerinden ayrılmaktadırlar. Tüm şirket türlerinde olduğu gibi limited şirketler de kuruluştan sona ermeye dek temelde bir belgeyi esas alarak hareket eder. Bu belge, TTK’daki tanımlaması ile, limited şirketlerde şirket sözleşmesine karşılık gelmektedir. Şirketlerin faaliyet konusu, temel bilgileri, yönetim ve temsile ilişkin bilgileri şirket sözleşmesinde belirtilir. Ayrıca Kanunda öngörüldüğü şekliyle ortakların durumu, iç ilişkide uygulanacak kurallar da şirket sözleşmesinde gösterilir. Bu sözleşme, şirketin kuruluş şartlarındandır. Kural olarak, sözleşme hukukunda sözleşme serbestisi ilkesi geçerlidir. Sözleşme serbestisinin sınırları ise TBK m.27 ve Türk Medeni Kanunu m.23’te düzenlenen genel hükümlerdir. Şirket sözleşmesi içeriğinde zorunlu ve öngörülmesi şartıyla bağlayıcı olacak kayıtlar TTK m.576 vd. gösterilmiştir. Kanun koyucunun açıkça düzenlemediği hususların limited şirket sözleşmesinde bulunup bulunmayacağı hususunda emredici hükümler ilkesi devreye girmektedir. Emredici hükümler ilkesi ile, sermaye şirketlerinde sözleşme serbestisi önemli ölçüde sınırlandırılmıştır. İlk kez 6102 Sayılı TTK ile hukukumuza giren emredici hükümler ilkesi, anonim şirketlerden esinlenerek limited şirket sözleşmeleri için de öngörülmüştür. Emredici hükümler ilkesinin şirket sözleşmesi için geçerliliği ve etkisi doktrinde tartışma konusu olmaktadır. Bu nedenle çalışmada şirket sözleşmesi içeriğinden kısaca bahsedilerek sonrasında emredici hükümler ilkesinin tanımı, getiriliş amacı ve ilkenin yerindeliğine dair hususlar açıklanacak ve son olarak da ilkenin, şirket sözleşmesine olan etkilerine değinilecektir.