AÇIK DEVLET VERİLERİ VE BİLGİ EDİNME HAKKIYLA İLİŞKİSİ

Abstract

İdarelerin kamu hizmetlerini yerine getirirken topladıkları verilerin büyük bir kısmı, üçünü kişiler tarafından yeni ürün ve hizmetlerin ortaya çıkarılması için kullanılabildiğinden bu veriler büyük bir ekonomik değer oluşturmaktadır. Diğer yandan idare, veritabanındaki bilgileri, başka idari kararların verilmesi için kullanabilmektedir. İdarenin elindeki bilgiler aynı zamanda idarenin hukuka aykırı eylem ve işlemlerinin veya yanlış politika tercihlerinin de bir göstergesi olabilmektedir. Bu bakımdan, bilgisayar teknolojileri sayesinde bilgiye erişimin her zamankinden daha fazla kolaylaştığı dijital çağda, idare tarafından toplanan verilerin neler olduğu ve nasıl kullanıldığının öğrenilmesi ihtiyacı da artmıştır. İdarelerin ellerinde bulunan verileri ve bilgileri kamuya açması, şeffaf, hesap verilebilir ve katılımcı devlet modelinin oluşturulması açısından da büyük öneme sahiptir. Teknik bir kavram olarak açık devlet verileri, idarelerin yapılandırılmamış ham verileri makine tarafından okunabilir formatta, bir ara yüz aracılığıyla açık hale getirmesini ve bu verilerin üçüncü kişiler tarafından serbestçe erişilebilir ve sınırsız şekilde yeniden kullanılabilir olmasını ifade etmektedir. Ancak açık devlet verilerini sadece işlenmemiş ham veri olarak değil; bilgiyi de içine alacak şekilde yorumlamak gerekmektedir. Açık devlet verileri hem ekonomik büyüme hem de başta bilgi edinme hakkı olmak üzere temel hak ve özgürlüklerle yakından ilgilidir. Çalışmada açık devlet verisi kavramı, kavramın önemi ve işlevi, hukuki koşulları açıklanmış; AB, Fransa ve Almanya’daki yasal düzenlemeler incelenerek Türkiye’deki durum ortaya konulmuş ve açık devlet verilerinin bilgi edinme hakkıyla ilişkisi tartışılmıştır.