From Local Community to Glocal Network: Place, Memory, and Identity Politics among the “Jews of Trikala” and Their Diaspora (Greece)

Abstract

From Local Community to Glocal Network: Place, Memory, and Identity Politics among the “Jews of Trikala” and Their Diaspora (Greece)In this paper I present some initial findings from my multilocal ethnographic and ethnohistorical research on the “Trikalan Jews”, i.e. Jews living in or originating from Trikala, a city in the Thessaly region of central Greece. In particular, my research focuses on two axes: the historical processes of community formation and its social transition after World War II as well as the recent sense of belonging of the potential members of that “community” and the ways they experience and negotiate their collective memory and identity.On a theoretical level, the first hypothesis grounded in the field is that the “community” tends to appropriate/be appropriated by subjects who currently live “elsewhere”. In this sense, it is reproduced as a glocal network in which Jewishness and locality are interconnected, experienced, and performed in multiple, fluid, and often fragmented ways. On a methodological level, my research is based on the fundamental techniques of ethnographic and ethnohistorical research which have been adapted to the conditions and restraints of a multilocal field.From the research we can assume that the Holocaust resulted in the extermination of an important part of the Trikalan Jewish community, while post-war emigration led to its gradual social disintegration, diffusion, and integration to broader ethnoreligious and national realities. Today this glocal “community” has imaginary, symbolic, and ceremonial rather than “practical” sociocultural dimensions. However, the recording, “rescue” and disclosure of communal history, memory and “cultural heritage” compose a fundamental field for the reconstitution of the bonds between the potential members of the “community” and thus for its reconstruction as a glocalized network of sociocultural interaction. Από την τοπική κοινότητα στο παγκοσμιο-τοπικό δίκτυο: Τόπος, μνήμη και πολιτικές της ταυτότητας στους Εβραίους των Τρικάλων και τη Διασπορά τουςΣτο παρόν άρθρο παρουσιάζω ορισμένα πρώτα ευρήματα από την πολυ-τοπική εθνογραφική και εθνοϊστορική μου έρευνα στους Εβραίους των Τρικάλων. Η έρευνα κινείται σε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά στις ιστορικές διαδικασίες συγκρότησης και κοινωνικού μετασχηματισμού της κοινότητας μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο δεύτερος διερευνά την αίσθηση του ανήκειν μεταξύ των εν δυνάμει μελών της «κοινότητας» και τους τρόπους που αυτά βιώνουν και διαπραγματεύονται σήμερα τη συλλογική τους μνήμη και ταυτότητα.Σε θεωρητικό επίπεδο, μια πρώτη υπόθεση, είναι ότι η «κοινότητα» έχει την τάση να οικειοποιείται (αλλά επίσης γίνεται αντικείμενο οικειοποίησης από) υποκείμενα που ζουν σήμερα «αλλού». Υπό αυτή την έννοια, αναπαράγεται ως ένα παγκοσμιο-τοπικό δίκτυο, εντός του οποίου η Εβραϊκότητα και η τοπικότητα διασυνδέονται, βιώνονται και επιτελούνται με πολλαπλούς, ρευστούς και συχνά αποσπασματικούς τρόπους. Σε μεθοδολογικό επίπεδο, η έρευνά μου βασίζεται στις βασικές τεχνικές της εθνογραφικής και εθνοϊστορικής έρευνας, προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τους περιορισμούς ενός πολυ-τοπικού ερευνητικού πεδίου.Από την έρευνα προκύπτει ότι το Ολοκαύτωμα είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωση και τον αφανισμό ενός σημαντικού τμήματος της τρικαλινής εβραϊκής κοινότητας, ενώ η μεταπολεμική μετανάστευση που ακολούθησε οδήγησε στη σταδιακή κοινωνική αποδιοργάνωση, τη διάχυση και την ενσωμάτωση της σε ευρύτερες εθνο-θρησκευτικές και εθνικές πραγματικότητες. Σήμερα, αυτή η «παγκοσμιο-τοπική κοινότητα» έχει περισσότερο φαντασιακές και συμβολικές, παρά «πρακτικές» κοινωνικο-πολιτισμικές διαστάσεις. Ωστόσο, η καταγραφή, «διάσωση» και δημοσιοποίηση της ιστορίας, της μνήμης και της πολιτισμικής της «κληρονομιάς» συγκροτούν ένα θεμελιώδες πεδίο για την αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ των εν δυνάμει μελών της και την ανασυγκρότησή της ως ενός παγκοσμιο-τοπικοποιημένου δικτύου. Υπό αυτή την έννοια, η «Τρικαλινή Εβραϊκή Διασπορά» αποτελεί για τους ντόπιους Εβραίους τη θεμελιώδη πηγή προσδοκιών για τη μελλοντική επιβίωση της κοινότητάς τους. Od społeczności lokalnej do glokalnej sieci: miejsce, pamięć i polityka tożsamości wśród Żydów z Trikali oraz ich diasporyW artykule prezentuję wstępne rozpoznania z mojego multilokalnego etnograficznego i etnohistorycznego badania Żydów z Trikali, tzn. Żydów żyjących lub pochodzących z Trikali, miasta w Tesali w Grecji Środkowej. W szczególności, moje badania skupiają się na dwóch osiach: (1) historycznym procesie kształtowania się tożsamości i zmianach w społeczności po drugiej wojnie światowej oraz (2) na poczuciu przynależności potencjalnych członków tej społeczności i sposobach, w których dziś doświadczają i negocjują oni zbiorową pamięć i tożsamość.Na poziomie teoretycznym, pierwszą przyjętą hipotezą jest to, że „społeczność” ma tendencję do zawłaszczania podmiotów żyjących „gdzie indziej”, jak i do bycia przez nie zawłaszczaną. Zatem jest ona reprodukowana jako sieć glokalna, w której żydowskość i lokalność są łączone, doświadczane i odtwarzane na wielorakie, płynne i często fragmentaryczne sposoby. Na poziomie metodologicznym, moje badania opierają się na podstawowych technikach badań etnograficznych i etnohistorycznych, które zostały zaadaptowane do warunków i ograniczeń obszaru multilokalnego.Badania prowadzą do wniosku, że Zagłada przyniosła eksterminację ważnej części społeczności Żydów z Trikali, podczas gdy powojenne migracje prowadziły do jej stopniowej dezintegracji, rozproszenia i włączenia do szerszych realiów [systemów] etnoreligijnych i narodowych. Dziś owa „światowo-lokalna społeczność” ma raczej wyobrażony i symboliczny niż „praktyczny” społeczno-kulturowy wymiar. Jednakże spisanie, „ocalenie” i publikacja historii, pamięci i „kulturowego dziedzictwa” stanowią fundamentalny obszar dla rekonstrukcji więzi między potencjalnymi członkami społeczności, a zatem jej odbudowania jako zglokalizowanej sieci interakcji socjo-kulturowych.