Lower Sorbian (New) Speakers: Questions Worth Asking

Abstract

Lower Sorbian (New) Speakers: Questions Worth AskingThis article discusses the results of a sociolinguistic survey conducted among speakers of Lower Sorbian in autumn/winter 2020/2021. Lower Sorbian is an endangered Slavic language spoken in Lower Lusatia, a region located in the federal state of Brandenburg in eastern Germany. As is the case with many other minority languages, efforts are currently being undertaken to revitalize it and ensure its survival for future generations. Since home transmission of Lower Sorbian has practically ceased completely, the burden of revitalization is increasingly being carried by so-called new speakers, i.e. speakers who have acquired the language, usually via institutional education and often as adults.The online survey, available both in Lower Sorbian and German, consisted of 30 questions divided into four sections: General information, Language use/linguistic practices, Lower Sorbian identity and community, and Opinions and attitudes. Its goal was to gather general information on the Lower Sorbian speaker community and on how it operates. Although the survey did not target new speakers specifically, it was expected to be completed mostly by this speaker group. It was designed to provide an overall picture of new speaker profiles, to be explored in depth later in the project during individual sociolinguistic interviews and focus group discussions. The questionnaire was distributed via familiar speaker networks and completed by 78 respondents (43 in German and 35 in Lower Sorbian).As the number of Lower Sorbian speakers is not known, the results of the survey cannot be considered representative. They do, however, provide important and interesting information about a group of speakers who are mostly of working age, well-educated and living predominantly in Cottbus or the surrounding area. They make an effort to speak the endangered language in professional and social/cultural contexts, they are aware of its precarious situation and they care about its survival. Most of our respondents have learned the language — or are still learning it — via institutional education, which makes them new speakers. Through multiple diagrams that represent the survey results in an easy-to-follow way, complemented by examples of respondents’ comments to the questionnaire, the article paints a general picture of these speakers, their motivations, language practices and future hopes and aspirations. (Nowi) użytkownicy języka dolnołużyckiego — pytania warte zadaniaW artykule omówiono wyniki ankiety socjolingwistycznej przeprowadzonej wśród użytkowników/-czek języka dolnołużyckiego jesienią/zimą 2020/2021. Dolnołużycki to zagrożony język słowiański, występujący na Dolnych Łużycach, regionie leżącym w Brandenburgii, we wschodnich Niemczech. Podobnie jak w przypadku wielu innych języków mniejszościowych, obecnie podejmuje się wysiłki rewitalizacyjne w celu jego zachowania dla przyszłych pokoleń. Ponieważ domowa transmisja dolnołużyckiego praktycznie całkowicie ustała, ciężar rewitalizacji języka w coraz większym stopniu spoczywa na tzw. nowych użytkownikach/-czkach (ang. new speakers), którzy/-re nauczyli/-ły się języka zwykle poprzez edukację zinstytucjonalizowaną i często już jako osoby dorosłe.Ankieta online dostępna zarówno po dolnołużycku, jak i niemiecku składała się z 30 pytań podzielonych na cztery sekcje: Informacje ogólne, Użytkowanie języka / praktyki językowe, Tożsamość i społeczność dolnołużycka, oraz Opinie i postawy. Celem badania było zebranie ogólnych informacji na temat społeczności użytkowników/-czek dolnołużyckiego i jej funkcjonowania. Chociaż ankieta nie była skierowana wyłącznie do new speakers, oczekiwano, że zostanie wypełniona głównie przez tę grupę i wyłoni ogólny obraz profili nowych użytkowników/-czek, który zostanie pogłębiony w dalszej części projektu podczas indywidualnych wywiadów socjolingwistycznych i dyskusji w grupach fokusowych. Ankieta, rozprowadzona za pośrednictwem rozpoznanych wcześniej sieci społecznych, wypełniona została przez 78 respondentów/-tek (43 w języku niemieckim i 35 w dolnołużyckim).Chociaż liczba osób posługujących się dolnołużyckim nie jest znana, wyników badania prawdopodobnie nie można uznać za reprezentatywne. Dostarczają one jednak ważnych i interesujących informacji o grupie osób, w większości w wieku produkcyjnym, dobrze wykształconych, mieszkających głównie w Cottbus lub w jego okolicach, usiłujących używać zagrożonego języka w kontekstach zawodowych i społeczno-kulturowych, świadomych tego, w jak niepewnej sytuacji znajduje się dolnołużycki i jak ważna jest dbałość o jego przetrwanie. Większość respondentów/-ek nauczyła się języka — lub nadal się go uczy — poprzez edukację instytucjonalną, co czyni ich/je przedstawicielami/lkami new speakers. Za pomocą licznych diagramów, które w jasny sposób przedstawiają wyniki ankiety, uzupełnionych przykładami komentarzy respondentów/ek, artykuł zarysowuje ogólny obraz użytkowników/-czek dolnołużyckiego, ich motywacji, praktyk językowych oraz przyszłych nadziei i aspiracji.