Organ Nakli Sürecinde Sosyal Hizmet Uzmanlarının Rol ve Görevleri: Böbrek Nakli Olgusu Üzerinden Müdahale Örneği

Abstract

Organ nakli, tedavisi mümkün olmayan hastalıklar için en son aşama olarak görülmektedir. Hastalığın iyileşmemesi, yaşanan bir organ kaybı, hastanın ve ailesinin çoğu kez ölümle yüzleşmesine ya da makineye bağlı olarak yaşamını sürdürmesine neden olmaktadır. Bu durum hasta ve ailesi için psikolojik yönden önemli bir yıkım oluşturmakta, aile işlevselliği önemli ölçüde zarar görmektedir. Kronik hastalıkları olan hastalar için organ nakli, yeniden sağlıklarına kavuşmaları anlamına gelmektedir. Ancak gerekli organın bulunması, nakil sürecine hazırlık, nakil dönemi ve sonrasında yaşanan sorunlar hastalar ve aileleri için ciddi bir stres kaynağıdır. Organ nakli sürecinde aktif katılım gösteren tıbbi sosyal hizmet uzmanları biopsikososyal model çerçevesinde hastaların ve ailelerin fiziksel, psikolojik ve sosyal yönden iyilik hallerine odaklanmaktadır. Buna göre, organ nakli sürecinde hasta ve aileye ilişkin psikososyal değerlendirmenin yapılması, karşılaştıkları sorun ve gereksinimlerin belirlenmesi, uygun mesleki müdahalenin seçilerek uygulanması organ nakli sürecinde sosyal hizmetin çalışma alanlarını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, böbrek nakli gerçekleşmiş bir çocuk ve ailesinin nakil öncesi, nakil dönemi ve nakil sonrası dönemde karşılaştıkları sorun ve gereksinimlerine yer verilerek, sosyal hizmet uzmanlarının organ nakli sürecindeki rol ve görevleri kapsamlı olarak ele alınmıştır.