Covid-19 Pandemisinde Algılanan Stres Üzerine Nitel Bir Çalışma

Abstract

2019 yılında Çin'de ilk koronavirüs vakasının görülmesinin ardından farklı ülkelerden vaka bildirimleri gelmiş ve bunun üzerine 2020 yılında Dünya Sağlık Örgütü pandemi ilan etmiştir. Bu süreçte sokağa çıkma yasağı, online çalışma, uzaktan eğitim gibi önlemler alınmış ve bu önlemlere ilişkin, kişilerin günlük yaşam alışkanlıkları ve birbirleriyle etkileşim kurma ve sürdürme şekilleri değişmiştir. Yaşanan değişikliklerin kişiler üzerinde stres gibi olumsuz sonuçlar doğurduğu alanyazın bulguları arasındadır. Bu araştırmanın amacı pandemi sürecinde yaşanan değişikliklere bağlı stres faktörlerini incelemektir. Nitel araştırma deseni kullanılarak katılımcılara kendilerinin, birlikte yaşadıkları partnerlerinin ve toplumun yaşadığı stres deneyimlerine ilişkin sorular sorulmuştur. Çalışmanın örneklemi, yaşları 21 ile 71 arasında değişen 80’i kadın olmak üzere 103 kişiden oluşmuştur. Çevrimiçi bir form kullanılarak katılımcılara üç açık uçlu soru ile COVID-19 pandemisinde kendileri için, partnerleri için ve diğer insanlar için ne gibi stres kaynakları olduğunu düşündükleri sorulmuştur. Çerçeve analizi yöntemi ile incelenen veride kişinin kendisi, partneri ve diğer insanlar için ortaklaşan toplam dokuz ana tema ortaya çıkmıştır. Bunlar eğitim, iş/ekonomik, sağlık, sosyal ilişkiler, hijyen, günlük yaşamdaki değişiklikler, olumsuz duygular, olumlu deneyimler ve stresin olmamasıdır. Araştırmadan elde edilen sonuçların literatür ile uyumlu olduğu saptanmıştır. Pandeminin hem ülkemizde hem de dünyada ciddi bir kriz oluşturduğu aşikardır. Bu bağlamda bireylerin algıladıkları stres kaynaklarının tanımlanmasının koruyucu ve önleyici müdahalelerin planlanmasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir.