VEYSEL’İN SAZA ATFETTİĞİ YAKLAŞIMLARIN MÜZİKOLOJİK BAĞLAMDA ANALİZİ, ‘ÇALIŞTIM SESİNİ SESİNE KATTIM’

Abstract

Âşıklık geleneği içerisinde ülkemizin en önemli temsilcilerinden birisi olan, 2023 yılı UNESCO tarafından kendisine atfedilen Âşık Veysel, sözüyle ve ona eşlik eden sazıyla dünyaya adını duyurmuş bir ozandır. Bu çalışmanın odak noktasını, Âşık Veysel›in müzikal mirasının bir parçası olan saza yüklediği kültürel misyonlar ve bu misyonların onun hayatındaki yeri, sazla olan bağı oluşturmaktadır. Eserlerinde sazını organolojik olarak ses veren bir çalgı olarak nitelendirdiği gibi, gelenekte örnekleri bulunan birçok âşık gibi etno-organolojik yaklaşımlar kullanarak kültürel perspektifte de nitelemiştir. Veysel sazını sırdaş, dost, yaren vb. kavramların perspektifinde bir metafordan öte, yaşantısına sokarak iletişime ve etkileşime girmiştir. Bir çalgı olarak organoloji disiplini içerisinde incelenen saz (bağlama) âşıkların kültürel olarak çalgılarına yükledikleri misyonlardan ötürü, kültürel perspektifte etno-müzikolojinin etnoorganoloji bağlamında incelenmiştir. Birçok âşıkta olduğu gibi Veysel de sazıyla olan ilişkisini sözlerine dökmüş, müziğiyle birleştirerek sunmuştur bizlere. Bu çalışmada Veysel’in hayatının her anında yanında yoldaş olan sazı ile ilgili duygularını aktardığı eserlerinin yanında, konuşmaları ve demeçleri sırasında saza yüklediği kültürel anlamlar incelenerek âşıklık geleneği içerisinde yer alan Âşık ve saz arasındaki ilişki ana odak noktası olarak belirlenmiştir. Tarama ve doküman analizi yöntemi tercih edilen bu çalışmada, göstergebilim yönteminden de faydalanılmıştır. Veysel’in eserlerindeki sazına atfettiği ürünler hem organolojik hem de Etnoorganolojik bağlamda incelenerek kültürel olarak anlamlar çıkartılmaya çalışılmıştır