Abstract
<b>Cel</b>. Artykuł przedstawia wyniki badań nad przemocą domową (PD) wobec osób starszych. Badania realizowane są w ramach zachodniopomorskiego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a ich główną oś problemową stanowią: obraz, czynniki sprawcze
oraz konsekwencje zjawiska, ujawniające się w relacjach starszych kobiet na temat PD, formułowanych przez osoby jej doświadczające, a także na temat stosunków rodzinnych między sprawcami a ofiarami. <b>Metody i materiały</b>. Dla realizacji zamierzeń badawczych przyjęte zostało podejście właściwe teorii ugruntowanej, cechujące się „nienarzucaniem” uczestnikom badania jakichkolwiek kategorii pojęciowych związanych z przemocą domową. Badanie zostało zrealizowane techniką zogniskowanego wywiadu grupowego wśród 48 starszych kobiet, będących ofiarami, a także świadkami przemocy w środowisku domowym. Wszystkie uczestniczki badania są mieszkankami obszarów wiejskich jednej z gmin Pomorza Zachodniego. <b>Wyniki i wnioski</b>. Zastosowanie paradygmatu jakościowego pozwoliło dostrzec: 1) złożoność relacji między członkami rodzin: sprawcami, ofiarami, a także świadkami przemocy; 2) wielowymiarowość form przemocy. Oba te wymiary w procesie analizy ujawniły kompleks czynników tworzących warunki konstytuujące charakterystyczny status „seniora-ofiary” w rodzinie z problemem przemocy. Przestrzeń poznawczą doświadczeń przemocy tworzą następujące kategorie analityczne wyłonione w procedurze kodowania materiału empirycznego: cechy ładu społecznego sprzyjające wykluczeniu seniorów, dysfunkcjonalne wzorce życia rodzinnego, degradacja statusowa osoby starszej, instrumentalna orientacja życiowa w pokoleniu młodych, katalizujące występowanie przemocy: sukcesja i nałogi w rodzinie, niezapewnienie koniecznej opieki, eksploatowanie osób starszych, naruszanie poczucia godności osób starszych, marginalizowanie osób starszych.