Abstract
<b>Cel</b>. Celem niniejszego tekstu jest przypomnienie sylwetki i przybliżenie twórczości Jerzego Szczygła (1932-1983), przede wszystkim w kontekście postawy autobiograficznej i przystosowania do sytuacji trudnej (utraty sprawności). Analiza spuścizny pisarza pozwala na stwierdzenie, że u podłoża jego prozy stanęły konkretne doświadczenia osobiste i zawodowe: jako młodzieniec stracił wzrok, za przedmiot studiów obrał polonistykę, zaczął uprawiać twórczość literacką, działał w Polskim Związku Niewidomych. W twórczości prozatorskiej upowszechniał wizerunek osoby niewidomej w literaturze, odkrywając różne aspekty jej funkcjonowania. <b>Metody i/lub materiały</b>.
Przedmiotem analizy i refleksji badawczej jest cykl powieści, do których należą: Tarniny (1960), Ziemia bez słońca (1968), Nigdy cię nie opuszczę (1972), Po kocich łbach (1976). Ramą teoretyczną podjętych rozważań jest koncepcja Disability Studies, w tym etapowość przystosowania do niepełnosprawności. Jako ścieżkę metodologiczną traktuję koncepcję postawy autobiograficznej Małgorzaty Czermińskiej, biorę również pod uwagę zjawiska społeczne i kulturowe (w ramach podejścia interdyscyplinarnego). <b>Wyniki i/lub wnioski</b>.
Tetralogia J. Szczygła o Tadku Różańskim ukazuje całą złożoność psychologicznej sytuacji młodych ludzi w warunkach wojny i czasach powojennych. Szczególne miejsce zajmuje w niej obraz zmagań z trudnościami bohatera głównego cyklu. Szczygieł buduje bowiem literacką przestrzeń dokonując różnego typu transformacji problematyki tyflokomunikacyjnej i tyfloedukacyjnej. Powieści motywują również do głębszego zbadania twórczości autora, także pod kątem warsztatu pracy osoby niewidomej. Artykuł uwydatnia jednak tezę, że niepełnosprawność wzroku nie staje się inhibitorem w doborze tematyki twórczości, niemniej sprzyja koncentrowaniu się autorów na własnej biografii i doświadczeniach życiowych.
Reference35 articles.
1. Albrecht, G. L., Seelman, K., Bury, M. (red.) (2001). Handbook of disability studies [Podręcznik badań nad niepełnosprawnością]. Thousand Oaks: Sage Publications.
2. Albrecht, G. L. (red.) (1976). The sociology of physical disability and rehabilitation [Socjologia niepełnosprawności fizycznej i rehabilitacji]. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
3. Błeszyński, J. J. (2011). W poszukiwaniu dróg wsparcia i terapii – na przykładzie rodziny z dzieckiem autystycznym. W: H. Liberska (red.), Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym: Możliwości i ograniczenia rozwoju (ss.151–174). Warszawa: Difin.
4. Bolińska, M. (2021). Audio description as a form of audiovisual translation and adaptive technique [Audiodeskrypcja jako forma tłumaczenia audiowizualnego i technika adaptacyjna]. InScriptum: A Journal of Language and Literary Studies, 2(2), 117–128.
5. Charon, R. (2006). Narrative medicine: Honoring the stories of illness [Medycyna narracyjna: uhonorowanie historii chorób]. Oxford – New York: Oxford University Press.