Khachatur Malumyan as the first elucidator of the biography and activity of Grigor Artsruni

Abstract

Գրիգոր Արծրունու գրական գործունեության 25-ամյակի առթիվ Խ. Մալումյանի (Է. Ակնունի) հեղինակած «Մտքի մշակը» հոդվածն Արծրունու հասարակական և քաղաքական գործունեության հարուստ ժառանգության առաջին ամփոփ գնահատականն է: Արծրունին մեր մտավոր իրականության մեջ աչքի է ընկել որպես մարտնչող, հին ավանդույթները մերժող և նոր գաղափարներ կրող գործիչ, որը XIX դ. 70-80-ական թվականներին շարունակել է այն, ինչ սկսել էր Ստե-փանոս Նազարյանցն իր «Հյուսիսափայլ» ամսագրում (1858-1864): Նրա շնորհիվ, ինչպես ցույց է տվել և ընդհանրացրել Խ. Մալումյանը, արևելահայ հանրությունը թևակոխել է քննական մտածողության դարաշրջան: Брошюра Х. Малумяна (Э. Акнуни) "Труженик мышления" к 25-летию литературной деятельности Григора Арцруни, по сути, является первой сводной оценкой, посвященной богатому интеллектуальному наследию редактора газеты "Мшак" ("Труженик"). В нашей политической-обшествено жизни Арцруни являетя принципиальной фигурой, отвергающей устаревшие стереотипы мышления и пропагандирующей новые идеи․ Он был последователем в передовых идей 1870 и 1890-х гг., начало чему было положено Степаносом Назарянцем в его журнале «Юсисапайл» ("Северное сияние"). Благодаря Арцруни, как пишет Х. Малумян, восточноармянское общество вступило в эпоху критического мышления.