Dengeli Benlik Yönelimleri ile Esenlik Arasındaki İlişkide Egosistem – Ekosistem Motivasyonlarının, Aşkınlığın, Özşefkatin ve Tükenmişliğin Rolü: Akademisyenler Üzerinde bir Model Sınaması-Reference-Cited by-同舟云学术

Dengeli Benlik Yönelimleri ile Esenlik Arasındaki İlişkide Egosistem – Ekosistem Motivasyonlarının, Aşkınlığın, Özşefkatin ve Tükenmişliğin Rolü: Akademisyenler Üzerinde bir Model Sınaması

Published:2023-12-01 Issue:92 Volume:38 Page:76-102
ISSN:1300-4433
Container-title:Türk Psikoloji Dergisi
language:
Short-container-title:

Author:

Kantaş Özge¹^ORCID,İmamoğlu E. Olcay²

Affiliation:

1. St. John Fisher University

2. MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY

Abstract

Sunulan çalışmanın amacı, benlik yapısıyla ilgili Dengeli Bütünleşme ve Ayırdetme-Ayrışma Modeli’nin temel savlarından hareketle, akademisyenlerin benlik yönelimleri (ilişkililik ve kendileşme) ile iş yaşamına ilişkin (tükenmişlik duygusu, iş doyumu) ve genel esenlikleri (yaşam doyumu ve psikolojik esenlik) arasındaki ilişkide, birbiri ile bağlantılı motivasyonel yönelimlerinin (düşük egosistem, yüksek ekosistem, aşkınlık) ve özşefkat duygularının aracı rolünü öneren bir modeli sınamaktır. Türkiye’de farklı üniversiteler ve bölümlerden 250 akademisyenin gönüllü olarak katıldığı çalışmada Dengeli Bütünleşme ve Ayırdetme-Ayrışma Ölçeği, Ekosistem ve Egosistem Motivasyonları Ölçeği, Aşkınlık Ölçeği, Özşefkat Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri, İş Doyumu Sorusu, Psikolojik Esenlik Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Önerilen model yol analizleri ile sınanmıştır. Beklendiği doğrultuda, (a) akademisyenlerin benlik yönelimlerinin genel esenliklerini hem doğrudan hem de düşük tükenmişlik düzeyi aracılığıyla yordadığı; (b) ilişkililik yönelimi ile bağlantılı yüksek ekosistem ve kendileşme yönelimi ile bağlantılı düşük egosistem motivasyonları ile beslenen aşkınlık eğilimlerinin yüksek olmasının, akademisyenlerin kendilerine özşefkat ile yaklaşabilmelerini yordadığı; ayrıca (c) ilişkililik ve kendileşme yönelimlerinin, düşük tükenmişlik ve yüksek esenlik düzeyleri üzerindeki doğrudan etkilerinin yanı sıra, yüksek özşefkat düzeylerinin de aracı rol oynadığı ortaya konmuştur. Dengeli benlik yapısının ve bağlantılı motivasyonel ve özşefkat yönelimlerinin, iş ile ilgili ve genel esenlik bakımından önemine işaret eden bulgular, kuramsal ve çalışma yaşamına ilişkin doğurguları çerçevesinde tartışılmaktadır.

Publisher

Turk Psikologlar Dernegi

Reference89 articles.

1. Ahola, K., Honkonen, T., Virtanen, M., Aromaa, A. ve Lönnovist, J. (2008). Burnout in relation to age in the adult working population. Journal of Occupational Health, 50, 362–365.

2. Akça, E. ve Sümer, N. (2016). The quiet ego and its predictors in Turkish culture. C. Roland-Lévy, P. Denoux, B. Voyer, P. Boski, ve W. K. Gabrenya Jr. (Ed.), Unity, diversity and culture. Proceedings from the 22nd Congress of the International Asso ciation for Cross-Cultural Psychology içinde (409-415). (06.08.2018 tarihinde https://scholarworks.gvsu.edu/iaccp_papers/165/ adresinden alınmıştır).

3. Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu: akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOÜ Ör- neği). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-28.

4. Alfons, A., Ates, N. Y. ve Groenen, P. J.F. (2021). A robust bootstrap test for mediation analysis. Organizational Research Methods, 1-27. doi: 10.1177/1094428121999096

5. Akın, U., Akın, A. ve Abacı, R. (2007). Öz-duyarlık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 1-10.