Author:
Abasov Murad Abasov Murad,Həsənova Amaliya Həsənova Amaliya
Abstract
Müasir radiologiyanın ayrılmaz hisəsi olan Pozitron Emissiya Tomoqrafiyası (PET) dövrümüzün geniş yayılmış xəstəliklərindən olan xərçəng xəstəliyinin aşkar olunmasında istifadə olunan görüntüləmə texnologiyasıdır. Bu texnologiyanın tətbiqi ilə şişlər sıfırıncı mərhələdə öyrənilir, bu da həmin xəstəliyə gec olmadan müdaxilə etməyə imkan verir. Pozitron Emissiya Tomoqrafiyası (PET) görüntüləmə pozitronun (β+) elektronla (e-) qarşılaşması nəticəsində əmələ gələn 511 keV enerjili anhilasiya fotonlarının aşkarlanmasına əsaslanan üsuldur. əks istiqamətdə. Hal-hazırda mövcud olan PET radionuklidləri Karbon-11 (11C), Fluor-18 (18F) və Qallium-68 (68Ga) kimi fiziki yarı ömrü 2 saniyə ilə 110 dəqiqə arasında dəyişən agentlərdir. Kompüter tomoqrafiyası (KT) şəkilləri PET şəkillərində sintiqrafik ayrı-seçkilik və zəifləmə korreksiyası üçün istifadə olunur. Lutetium Silikat Oksid (LSO) və Lutetium Yittrium Silikat Oksid (LYSO) detektor materialları olan cihazlara Uçuş Zamanı (TOF) texnologiyasının tətbiqi ilə PET görüntülərinin keyfiyyəti və lezyon ayrıseçkiliyi yaxşılaşmışdır.
Pozitron Emissiya Tomoqrafiyası/Kompüterləşdirilmiş Tomoqrafiya (PET/KT) müayinəsindən keçən xəstələrdə udulmuş şüalanma dozası 15-25 mSv, qalıq şüalanma dozaları icazə verilən illik həddi keçmir. Yeni texnologiyaların yaradılması və ya mövcud texnologiyaların kombinasiyası ilə təsvirlərin dəqiqləşdirilməsi və yaxşılaşdırılması müxtəlif istehsalçılar tərəfindən tətbiq olunur. Həmçinin PET-ə bu cür texnologiyaları tətbiq etməklə alınan təsvir və informasiyanın keyfiyyətini artıran yeni texnologiya yaradıla bilir. Belə texnologiyalardan biridə Kompüter Tomoqrafiyası (KT) ilə dəstəklənən PET/KT görüntüləmə aparatlarıdır. KT-nin tətbiqi ilə PET-dən alınan informasiyanın yaxşılaşdırılması və müqayisəsi dəqiqlik və keyfiyyətin artırılması baxımından əhəmiyyətli ola bilər. PET verilmiş radiofarmasötik ilə orqanizmin funksiyası haqqında məlumat topladığı halda, KT bədəndəki normal və patoloji toxumaların anatomik təfərrüatlarını verir. Kliniki göstəriciləri olan xərçənglərin diaqnostikasında, mərhələlərində, yenidən təyin edilməsində və müalicədən sonrakı dəyişikliklərdə istifadə olunur. Bu məqsədlə çəkilən kadrlarda adətən beyindən çanaq sümüyünün sonuna qədər olan bədən hissəsi çəkilişə daxil edilir. PET/KT-nin bütün bədənə tətbiqi üçün onkoloji göstəricilərdən başqa daha iki xüsusi tətbiq sahəsi var. Bunlar beyin və ürəkdir. Bu iki orqanın qiymətləndirilməsində yalnız bu bölgələr götürülür, bədənin digər nahiyələri götürülmür. Müasir görüntüləmə üsullarının məqsədi bədənə heç bir zərər vermədən və ya ən az zərər vermədən ən ətraflı təsvirləri əldə etməkdir.
PET/KT bir neçə növ limfanın mərhələlərində və ya döş, ağciyər, yoğun bağırsaq, yumurtalıq, baş və boyun karsinoması kimi bir neçə bərk xərçəngdə geniş yayılmış şiş yayılmasının aşkar edilməsində kontrastlı KT skanlamasından daha həssas olduğu sübut edilmişdir. FDG-PET-in ən bariz üstünlüklərindən biri onun müalicə zamanı çox erkən qlükoza mübadiləsində əhəmiyyətli dəyişiklikləri və ya şişin kimyəvi həssaslığının qiymətləndirilməsinin surroqatı kimi neoplastik hüceyrə mübadiləsinin tamamilə dayandırılmasını aşkar etmək qabiliyyəti idi. Məqalədə PET görüntüləmə aparatında yarana biləcək çatışmazlıqlar, bu çatışmazlıqların səbəbləri və KT-nin tətbiq olunma məqsədi təhlil olunur.
Açar sözlər: Komputer tomoqrafiyası, anhilyasiya, pozitron, koinsidans, xərçəng.
Publisher
Education Support and Investment Fund NGO
Reference15 articles.
1. Wahl R.L , principles and practice of PET and PET/CT , p: 1-30
2. Demir M, Nukleer Tıp Fizigi ve Klinik Uygulamaları. Ankara, 2014.
3. Alavi A., Lin E.C., PET and PET/CT a Clinical Guide Ceviren: Basoglu T., Mavi A., PET ve PET/BT 2. Basım, Habibat yayıncılık, İstanbul, 2015
4. Sureshbabu W, Mawlawi O. PET/CT imaging artifacts.// J Nucl Med Technol 2005;33(3):156-61; quiz 163.
5. Beyer T, Bockisch A, Kühl H, Martinez MJ. Wholebody 18F-FDG PET/CT in the presence of truncation artifacts.// J Nucl Med, 2006;47(1):91-9