Dindar Kadın Edebiyatında Erkeklik Söylemi: Hiçbiryer Romanı Örneği

Abstract

İlk kez 2004 yılında basılan Hiçbiryer, Fatma Barbarasoğlu’nun ilk romanıdır. Ancak Barbarasoğlu hikâye, deneme ve sosyolojik araştırma-inceleme kitaplarının yazarı olarak edebiyat dünyasında 1990lı yıllardan itibaren bilinen bir isimdir. Bu çalışma, daha çok hikayeler üzerinden zenginleşen dindar kadın edebiyatı içerisinde yazarın sayılı bulunan romanlarından ilki olduğu için “Hiçbiryer” e dikkat çeker. Ancak genel seyirde kadın anlatıcıları ve kadın hikayelerinin odakta olduğu dindar kadın edebiyatta sık rastlanmayan bir şekilde erkek bir (anti) kahramanın hikayesinin fail gözünden ve çoğunca erkekler arası ilişkiler ağından oluşturması açısından roman dikkat çekicidir. Bu haliyle Hiçbiryer; kişileri, mekan kullanımları ve sessizlik/iletişim gibi güçlü bir tema çerçevesinde ilerleyen kurgusu ile dindar edebiyatın erkeklik anlatısı için güçlü ipuçları vermektedir. Hiçbiryer romanında, öykülerde olduğu gibi erkekler kenarda değildir; bu anlamda Hiçbiryer romanının anti-kahramanı Şahin’in özelinde ve onun çevresindeki diğer erkek kimlikleri aracılığıyla modernlik, geleneksellik, taşra ve şehir tartışmaları ile birlikte “erkeklik” merkeze konur. Bu çalışma sosyal bilimlerde ve edebiyat eleştirilerinde giderek önemli hale gelen “eleştirel erkeklik çalışmaları” perspektifinden romanın analizini yapmaya ve salt kadın kimliği üzerinden ilerleyen dindar kadın edebiyat eleştirisine farklı bir açıdan katkı sunmayı hedeflemektedir