Yakın Dönem Rus Sanat Filmlerine Postmodernizm ve Muhalif Melodram Çerçevesinde Bir Bakış: Leviathan (2014) ve Sevgisiz (2017)

Abstract

Filmlerinde bireyi ve aileyi sistemle karşıt şekilde konumlandırırken trajik olayları rahatsız edici şekilde sunan Andrey Zvyagintsev’in yapımlarında şekil değiştirmiş melodramatik kodlara rastlamak mümkündür. İzleyende uyandırdığı rahatsızlık duygusuyla Leviathan (Zvyagintsev, 2014) ve Sevgisiz (Zvyagintsev, 2017) filmleri Rus halkının tepkisini çekmiştir. Rus toplumu, yapımları ülkeye ve değerlerine bir hakaret olarak değerlendirirken Zvyagintsev, yapımlarının özel olarak Rus halkını temsil etmediğini öne sürer. Rusya, Amerikan sosyokültürel hegemonyasından ve Hollywood melodramlarından etkilenmiş bir ülkedir. Ancak bu durum yalnızca Rusya’ya özgü olmadığından yönetmen de yapımlarında evrensel değerler çerçevesinde günümüzdeki insan hallerini işlediğini söyler. Bu doğrultuda bu çalışma, yakın dönem Rus sanat sinemasında postmodern bir yaklaşım olan muhalif melodram kavramını araştırmayı amaçlamaktadır. Bu makale ilk olarak melodramın postmodernist yaklaşımla birlikte muhalifliğe evrilişini, bu muhalifliğin amaç ve işlevselliğini araştırmıştır. İkinci olarak Rus tarihinde melodramın ideolojik bir araç olduğu kilit dönemlere vurgu yapmış ve Rusya’nın sosyopolitik durumunu özellikle aile kavramına odaklanarak analiz etmiştir. Son olarak bu çalışma, Andrey Zvyagintsev’in Leviathan (2014) ve Sevgisiz (2017) filmlerinde melodramatik imgelemin muhalif halini araştırmıştır. Çözümleme boyunca postmodern çoğulculuk, çeşitlilik (parçalılık) ve melez anlatı yapısına odaklanılmıştır. Çalışmanın sonucunda Zvyagintsev’in kültürler ve dönemler arasında sıkışıp kalmış karakterlerini muhalif melodram perspektifinden ele aldığı kanısına varılmıştır. Bu sayede çalışma, günümüzdeki Rusya’nın kültürel, politik ve sosyal yapısının ulusal sanat filmlerine etkisini araştırmış ve muhalif melodram kavramını bir kez daha tartışarak filmlerin incelenmesine katkıda bulunmuştur.