Cassirer’de Mitik Bilinç

Abstract

Bu makalenin amacı Ernst Cassirer’in mitik bilinç kavramını çözümlemektir. Çözümleme Cassirer’in Yeni-Kantçı geleneği takip ettiğinin kabulü yerine onun felsefesinin bir tür fenomenoloji olduğu kabulü üzerine inşa edilmiştir. Bu kabul ve vurgu ile Cassirer’in Sembolik Formlar Felsefesi’nin ikinci cildinde sunduğu mit kuramı fenomenolojik bir bağlama yerleştirilecektir. Böylece Cassirer’in miti tanımlama çabasının özünde bilincin gelişimindeki ilksel formu ifşa etme çabası olduğu gösterilecektir. Cassirer için mitin önemi onun belirli bir görü, kavrayış, algı, davranış, benlik ve yaşam formunu içeren deneyim dünyasına işaret etmesinden gelir; çünkü mitosların üretilebilmesinin koşulu öncelikle dünyanın mitik bir bütünlük kazanarak deneyimlenmesidir. Dünyanın mitik belirişini aşkınsal (transendental) olarak koşullayan ve deneyimleyen bilinç ise mitik bilinçtir. İşte felsefenin asıl araştırması gereken bu bilinç biçiminin tinsel ilkesi, anlamlandırma edimi ve onun diğer bilinç biçimleriyle paylaştığı evrensel yapıları kendine has farklılaştırma biçimleridir. Bu doğrultuda makale, Cassirer’in izinden giderek, onun diğer mit kuramlarına dair eleştirisiyle başlayacaktır. İlk bölüm mitik bilincin asli edimini açıklayan kavramların yasallık, kurucu etkinlik ve dolayım olduğunu öne sürecek ve kavramların köklerinin Kant’ın eleştirel felsefesine uzandığını gösterecektir. İkinci bölüm sembolik formları “dünya edinme yolları” olarak açımlayacaktır. Bu bölümde mitik bilincin temel kategorileri, özellikle nedensellik kategorisi üzerinde durulacaktır. Son bölümde ise mitik zaman ve mekân görülerinin birlik verici ve ayırt edici veçheleri tartışılacaktır. Böylece bu bölümleme, bize mitik bilincin diğer temel bilinç biçimlerinden, sağduyunun empirik bilincinden ve kuramsal-bilimsel bilinçten, farkını ortaya koyma olanağını da sunmuş olacaktır.