Illustration of The History of Medicine and Pharmacy in the XXth Century and Robert Alan Thom (1915-1979)

Abstract

Amaç: Sağlık bilimleri tarihinde yer alan iki önemli bilimsel disiplinin, tıp ve eczacılığın tarihi her zaman ilgi ve merak uyandırmıştır. XIX. yüzyılın sonlarına kadar bu alanlarda yazılmış birçok tıbbi makale ve kitapta ayrıntılı ve bilgilendirici resmin olmaması anlamayı ve öğrenmeyi zorlaştırıyordu. Özellikle tıp ve eczacılığın tarihsel süreçlerini içeren kitapların görsel içeriğini zenginleştirmek için sanatçıların çizimlerinden ve resimlerinden yararlanılması beklenen bir gelenekti. Bu sayede bazı sanatçıların fotomekanik teknikleri kullanmaya başlamasıyla tıp tarihi arşivinin zenginleşmesi amaçlanmıştı. Yöntem: Çalışmada, modern tıbbi illüstrasyonun gelişimi ve terimlerin açıklaması kısaca özetlenirken, sanatsal yetenek ve beceri ile birleşerek konunun farklı bir noktaya taşınması sağlanmıştır. Antik çağdan XX. yüzyıla kadar devam eden bir süreci göstermek isteyen bu gayretlerin illüstratörler tarafından yaygın kullanılmasının sebebi sağlık tarihinin sanat ve estetik gibi öğelerden oluşmasıdır. Özellikle Amerikan tıp kültüründe yaygın yer alan bu sağlık tarihi tasvir biçimi etkinliğinin XX. yüzyılda zirveye ulaştığı görülmüştür. Bulgular: Makalede XX. yüzyıldaki tıp ve eczacılık tarihinin resimlendirilmesinde başarılı çalışmalarıyla tanınan, ancak ülkemizde pek bilinmeyen Robert Alan Thom’un (1915-1979) kısa yaşamı ve Parke-Davis&Co tarafından her iki bilimsel alanla ilgili resim koleksiyonlarının ve içerik başlıklarının tam listesi sunulmuştur. Sonuç: Robert Alan Thom tarafından Parke Davis&Co’nun talebi doğrultusunda hazırlanan eczacılık tarihi için 40, tıp tarihi için 45 tane olarak bilinen bu resimlerin tam listesine erişmek önemlidir. Ülkemizde bu anlamda başka bir çalışma olmaması sebebiyle koleksiyona erişmek veya yararlanmak isteyenler için bu çalışmanın önemli bir katkısı olacağı kanısındayız. Günümüzde sağlık tarihine ilişkin illüstrasyonların sayısının az olduğu, mevcut illüstrasyonların da genellikle bilgisayar destekli dijital ortamlar vasıtasıyla üretildiği göz önüne alındığında, bir dönemin bu emek yoğun çalışmaları tıp tarihi açısından önemlidir.