Orhan Pamuk’un ‘Veba Geceleri’ Adlı Romanındaki Tıbbi Bilgilerin Belirlenmesi

Abstract

Amaç: Tarih boyunca üç büyük pandemi sırasında milyonlarca insanın ölümüne neden olan veba, kurbanlarına ve yakınlarına yaşattığı dehşetle diğer salgın hastalıklardan ayırt edilir. Vebanın üç klinik tipi bulunur: hıyarcıklı veba, septisemik veba, pnömonik veba. Veba genellikle sıçanlarda bulunan enfekte pirelerin insanı ısırmasıyla bulaşır. Vebanın en yaygın formu olan hıyarcıklı veba ‘kara ölüm’, ‘kara veba’ olarak da adlandırılmıştır. En nadir görülen tür olan septisemik vebada bakteri doğrudan kan dolaşımına karışır ve hıyarcıklar görülmeden hızla ölüme neden olur. Pnömonik vebada akciğerler etkilenir. Bu tür veba öksürüklerle damlacık enfeksiyonu şeklinde insandan insana doğrudan bulaşır. Tarih boyunca insanlarda derin izler bırakan veba, edebiyatçıların da ilgisini çeken konulardan olmuştur. Bu çalışmanın amacı Orhan Pamuk’un ‘Veba Geceleri’ adlı romanında yer alan vebayla ilgili tıbbi bilgilerin belirlenmesidir. Yöntem: Orhan Pamuk’un ‘Veba Geceleri’ adlı romanı okunarak vebayla ilişkili tıbbi bilgiler incelenmiş ve gruplandırılmıştır. Bulgular: Romanda geçen vebayla ilişkili olan tıbbi bilgiler dokuz grupta toplanabilir: vebanın bulaşmasında fareler ve sıçanların rolü, vebanın diğer bulaşma yolları, vebanın belirtileri, vebanın etkeni ve mikropların keşfi, karantina ve vebayı önlemede karantinanın rolü, vebanın tedavisi, veba aşısı, vebada fatalite, epidemiyoloji. Sonuç: Ansiklopedik roman olarak da tanımlanan ‘Veba Geceleri’ adlı kitapta yoğun bir şekilde tıbbi bilgilere yer verilmiştir. Tıbbi derslerin anlatılması sırasında edebiyat yapıtlarından örnekler vermek derslere yönelik ilgiyi artırabilir. ‘Veba Geceleri’ bu işlevi yerine getirebilecek kitaplardan biri gibi görünmektedir.