THE VIOLIN AS A PROPAGANDA IN NAZI GERMANY: GOEBBELS' STRADIVARIUS

Abstract

ÖZ Yüzyıllar boyunca siyasi liderler eylemlerini halk gözünde meşru kılmak ve toplumun gönüllü desteğini almak amacıyla propagandayı kullanmışlardır. II. Dünya Savaşı (1939-1945) bu durumun önemli örneklerini barındırır. Sanatın bir propaganda aracı olarak kullanılması ise sürecin en bilinen özelliklerinden birisidir. Pek çok sanatsal üretimin “kullanışlı” bir propaganda malzemesine dönüştüğü bu süreçte, keman yapımcılığı da bir propaganda unsuru haline getirilmiştir. Üçüncü Reich döneminde (1933-1945) Reich Kültür Odasının lideri propaganda bakanı Joseph Goebbels (1897-1945), Japon keman sanatçısı Nejiko Suwa’ya (1920- 2012), Antonio Stradivari (1644-1737) tarafından yapıldığı iddia edilen bir keman hediye eder. Böylelikle Stradivari ve kemanı bir “üstün ırk” imgesine dönüşür. Bu kesişme alanın hem bugününde etkili olmuş hem de kemana farklı simgesel anlamlar kazandırmıştır. Bu makale, “Stradivari yapımı” bir kemanın Goebbels tarafından bir propaganda aracı olarak kullanmasını “üstün ırk” kavramı üzerinden inceleyen disiplinlerarası bir çalışmadır. Çalışma sonucunda Yahudi ırkının kültürel kimliğinin önemli bir parçası olan kemanın bu süreç itibariyle çoklu bir simgesel anlam kazandığı, kemanın bugün hala “üstün insan” idealizminin izlerini taşırken bir yandan da Yahudi ırkı açısından kültür hatırlatıcı bir imge olarak yeni bir projenin propaganda nesnesi haline geldiği, öte yandan çalgının dünya pazarındaki yerinin şekillenmesinde ve “el yapımı keman”ın değerliliği algısının yerleşiminde “üstün insan” imgeleminin başka birçok nedenle birlikte etkili olduğu sonucuna varılmıştır.