Affiliation:
1. Uniwersytet Szczeciński Katedra Pedagogiki Ogólnej, Dydaktyki i Studiów Kulturowych
2. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Katedra Pedagogiki Specjalnej i Logopedii
Abstract
Inspiracją do przygotowania prezentowanych w tomie artykułów są pytania o relacje
przedmiotu badań pedagogiki specjalnej i studiów o/nad niepełnosprawności/-ą ze
współczesnymi przemianami myśli humanistycznej. Przemianami, które otwierają się
na sprawstwo nie-tylko-ludzkich bytów, które pozwalają humanistyce rezygnować z metodologicznego
puryzmu, sztywno określonych granic dyscyplin, dobrze nam znanych
dualizmów i opozycji: kultura–natura, podmiot–przedmiot, sprawczy ludzie – poddana
materia itd. W wielu odsłonach nowa humanistyka – bo o tym niejednorodnym nurcie
tutaj mowa – nie poprzestaje na kontestowaniu i opisywaniu świata, ale stawia przed sobą
zadania uruchamiania aktywizmów i zmiany rzeczywistości, zadań od zawsze bliskich
pedagogice i pedagogice specjalnej. Nowohumanistyczne postulaty są ujmowane w niejednorodne
„zwroty”: „ku materialności”, „ku rzeczom”, „ku sprawczości”, „relacyjnym”
itd. (Teksty drugie 1/2017, Teksty drugie 4/2017, Czapliński, Nycz i in., 2017, Gajewska,
2012, Domańska, 2010, Domańska, 2007, Domańska, 2008), które doceniają różne
uwrażliwienia na rzeczy, proces i sieciowy charakter rzeczywistości, poszukują możliwości
działania w świecie: „[N]owa humanistyka zamiast transgresji szuka możliwości
subwersji; rzadziej mówi o przekraczaniu granic, częściej – o sztuce ich rozpoznawania
i pożytkowania; nie operuje figurą «zerwania»”, lecz tropem «wiązania», «splot»,
«węzła» (Czapliński, 2017, s. 15).
Reference30 articles.
1. Barad, K. (2012). Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie. Tłum. J. Bednarek. W: A. Gajewska,(red.). Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 323–360.
2. Bakke, E. (2010). Posthumanizm: człowiek w świecie większym niż ludzki. W: J. Sokolski (red.), Człowiek wobec natury – humanizm wobec nauk przyrodniczych. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
3. Chutorański, M. (2017). W stronę nie-antropocentrycznej ontologii, tego, co edukacyjne. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 20, 4 (80).
4. Chutorański, M. (2020). Nie(tylko)ludzkie wymiary edukacji. W stronę pedagogiki nieantropocentrycznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
5. Chutorański, M., Makowska, A. (red.). (2019). Kultura – Rzeczy – Edukacja. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.