Wyniki badań archiwalnych dokumentów kartograficznych w świetle wymagań klasyfikacyjnych audytów krajobrazowych

Abstract

Od 15 marca 2019 roku obowiązuje rozporządzenie w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych. Audyt krajobrazowy jest nowym instrumentem ochrony w skali województwa, w którym określa się najcenniejsze krajobrazy, ustala zagrożenia dla ich zachowania, a także wskazuje rekomendacje i wnioski do kształtowania oraz ochrony. Jednym z bardziej istotnych elementów oraz etapów sporządzania audytów jest identyfikacja i charakterystyka krajobrazów województwa. W tym świetle zadano pytanie: w jakim stopniu badania kartograficzne historycznych materiałów ikonograficznych służą uzupełnianiu istotnych informacji dotyczących klasyfikacji krajobrazów? Artykuł zawiera wnioski z badań archiwalnych materiałów kartograficznych, w których wykorzystano narzędzia portalu Mapire, w tym zsynchronizowane widoki interaktywnych map, umożliwiające porównanie zapisów map archiwalnych z aktualnym pokryciem terenu. Badania koncentrowały się na określeniu stanu zachowania tradycyjnych form użytkowania dla obszaru dzisiejszego tzw. Żabiego Kraju, w skład którego wchodzą gminy: Chybie, Dębowiec, Goczałkowice-Zdrój, Pawłowice, Skoczów, Strumień oraz Zebrzydowice. Wyniki tych badań wskazują, że pomimo zmian w pokryciu terenu w krajobrazie pozostały ślady odtwarzające historyczny układ stawów hodowlanych widocznych na XVIII-wiecznych mapach. Daje to niepodważalną podstawę do zaklasyfikowania takiego krajobrazu do grupy B: krajobrazy przyrodniczo- -kulturowe ukształtowane w wyniku wspólnego działania procesów naturalnych oraz świadomych modyfikacji pokrycia terenu i struktury przestrzennej przez człowieka, typu 6: krajobrazy wiejski o podtypie: 6a: sztuczne zbiorniki wodne, charakteryzujące się: tłem krajobrazowym w postaci kompleksów zbiorników, w szczególności stawów hodowlanych, zbiorników przeciwpowodziowych, retencyjnych, rekreacyjnych, z regulowanym przez człowieka poziomem wody, wraz z bezpośrednio z nimi związanymi obwałowaniami (groble) i systemami zasilania lub odwadniania.