Republic Day Celebrations in Izmir during the Democratic Party Period (1950-1960)

Abstract

Türkiye’de Millî Mücadele Dönemi’nin bazı temel gelişmeleri ülkenin millî bayramlarını oluşturmaktadır. Bilhassa 23 Nisan, 19 Mayıs, 30 Ağustos ve 29 Ekim tarihleri bu kapsamdadır. Bu millî bayramlar arasında yer alan Cumhuriyet Bayramı’nın kabulü 19 Nisan 1925’te TBMM tarafından kabul edilen 628 sayılı Kanun ile resmiyet kazanmıştır. Bu tarihten itibaren millî bir bayram olarak kutlanan 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Tek Parti Dönemi’nde Atatürk’ün de büyük arzusuyla, devlet ricalinin ve halkın yoğun katılımlarıyla gerçekleşmiştir. Bu dönem, Millî Mücadele’de simge bir şehir olan İzmir’de bu coşkulu millî bayram kutlamalarına sahne olmuştur. Bayram kutlamaları, 1950 Genel Seçimi neticesinde iktidara gelen Demokrat Parti’de aynı özen ve ruh ile devam ettirilmeye çalışılmıştır. İzmir’de her yıl valilik tarafından hazırlanan merasim gereği kutlamalar 3 gün sürmüştür. Dolayısıyla söz konusu şehirde bayram olgusu toplumsal dinamiği harekete geçirmiş ve toplumun bireyleri tarafından benimsenmiştir. Bu çalışmada; 1950 Milletvekili Genel Seçiminin ardından iktidara gelen Demokrat Parti Dönemi’nde (1950-1960), İzmir’de “Cumhuriyet Bayramı” kutlamalarının hangi amaçla gerçekleştirildiği, Cumhuriyeti ve onun kazanımlarını temsil eden bu bayramda dönüşüm yaşanıp yaşanmadığı, kutlama programları ve içeriklerinin yanı sıra halkın törenlere gösterdiği ilgi ve alakayı aydınlatan bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Bu makalenin yazılmasında; T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi belgelerinden, resmî yayınlardan, İzmir’de çıkan yerel gazetelerden ve tetkik eserlerden yararlanılmıştır.