Zollverein ve II. Reich: Alman Ulusal Birliğinin Kurulması ile Zollverein’in İlişkisi Üzerine Bir Analiz

Abstract

Bu çalışma, 1834 yılında Prusya Krallığı’nın öncülüğünde kurulup 1919 yılına kadar varlığını sürdüren Zollverein ile Alman ulusal birliğinin kuruluşunun ilişkisini analiz etmektedir. Konu ile ilgili Türkçe literatürde tanımlayıcı bir araştırmaya dahi rastlanmamıştır. Bu yüzden bu çalışma, konuya iki farklı görüş açısını ve uzman görüşlerini kıyaslayarak ve tarihî olayları kronolojik sırayla analiz ederek yaklaşmaktadır. Birinci görüşe göre, bazı araştırmacılar tarafından Alman ulusal birliğinin kuruluşundan bahsedilirken başta Bismarck olmak üzere, Prusya kurmaylarının askerî ve operasyonel dehası ön plana çıkarılmaktadır. Bu düşünceye göre Alman ulusal birliğinin kurulması, Prusya'nın artan gücü ile etkisini 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren hem siyasî hem de askerî olarak etkin bir şekilde kullanmayı başaran başta Bismarck olmak üzere Prusya kurmaylarının askerî ve siyasi hamleleri sayesinde mümkün olmuştur. Karşıt görüş ise birliğin kurulmasının ve Prusya’nın öncü bir rol üstlenmesinin temelinin Zollverein ile atıldığını ifade etmektedir. Bu fikre göre ise Zollverein, Prusya'nın diğer Alman devletleri üzerinde ekonomik liderlik kurmasını sağlamış ve zamanla siyasî liderliği elde etmesinin yolunu açmıştır. Nitel bir araştırma olarak tasarlanan çalışmada, konu ile ilgili uzmanların görüşlerine arşiv taraması yöntemiyle ulaşılmış ve bu sınırlılıklar içerisinde bir analiz yapılmıştır. Zollverein’in endüstrileşmeye katkı sağlayarak önemli bir misyon üstlendiği ancak Alman ulusal birliğinin kurulmasının ana etkenini, Prusya kurmayları tarafından uygulanan askerî, operasyonel ve politik eylemlerin teşkil ettiği bulgusuna ulaşılmıştır.