Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi Geçerli Mi? AB Ülkelerinden Kanıtlar

Abstract

Çevre kirliliği ve küresel ısınma tüm dünyanın ortak gündem başlıkları arasında yer almaktadır. Küresel ısınmanın en öncül tetikleyicisi konumunda ise karbondioksit (CO2) emisyonu bulunmaktadır. Büyük ölçüde yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanımına dayalı olarak gerçekleştirilen ekonomik kalkınma ve sanayileşme faaliyetleri CO2 emisyonunun artmasına neden olmaktadır. Fosil yakıtlar çevre kirliliğine neden olmasına rağmen maliyetlerinin daha düşük olmasından ötürü enerji yoğun sektörler tarafından kullanılmakta ve ekonomik büyümenin sağlanmasından taviz verilmemektedir. Ancak bazı araştırmacılar söz konusu bu durumun ekonomik büyümenin ilk aşamaları için geçerli olduğunu ve kişi başına düşen gelirin artmasıyla birlikte çevrede iyileşme meydana geleceğini Çevresel Kuznets Eğrisi (EKC) hipotezi aracılığıyla açıklamaktadırlar. EKC hipotezi ekonomik büyümenin ilk aşamalarında çevresel bozulmanın arttığını ancak ekonomik büyümenin ilerleyen aşamalarında ölçek, kompozisyon ve teknik etkiler sayesinde çevresel bozulmanın azalacağını öne sürmektedir. Bu çalışmanın amacı EKC hipotezinin geçerli olup olmadığını incelemektir. Bu bağlamda 17 AB ülkesinin (Almanya, Belçika, Avusturya, Danimarka, Bulgaristan, İrlanda, Çekya, Finlandiya, Fransa, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Malta, Portekiz, Romanya, Yunanistan ve İspanya) 1993-2018 yılları arası baz alınarak elde edilen veriler ikinci nesil panel veri teknikleriyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre ekonomik büyümenin ilk aşamalarında çevre kirliliği artarken, ekonomik büyümenin ilerleyen aşamalarında çevre kirliliğinin azaldığı tespit edilerek EKC hipotezi doğrulanmıştır. Ayrıca söz konusu ülkelerin EKC dönüm noktası hesaplanmıştır. Buna göre EKC dönüm noktasına ulaşan ülkeler Almanya, İrlanda, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Avusturya, Fransa, Lüksemburg ve Hollanda olduğu tespit edilmiştir.