Psöriatik artritli hastalarda santral sensitizasyon ve ilişkili klinik değişkenlerin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Psöriatik artritli (PsA) hastalarda santral sensitizasyonun uyku, ağrı düzeyi, hastalık aktivitesi gibi klinik değişkenler ile ilişkisini değerlendirmek, santral sensitizasyon gelişiminde etkili olan potansiyel risk faktörlerinin belirlenmesidir. Materyal ve metod: Kesitsel tasarlanan bu çalışmaya 60 PsA’lı hasta ve 42 sağlıklı birey dahil edildi. Çalışma gruplarında santral sensitizasyon varlığı ve uyku kalitesi sırasıyla Santral Sensitizasyon Ölçeği (SSÖ) ve Jenkins Uyku Skalası (JSS) ile değerlendirildi. Hastaların ağrı, hassas ve şiş eklem sayısı, PsA için Hastalık Aktivite İndeksi (DAPSA) gibi hastalıkla ilişkili klinik değişkenleri kaydedildi. SSÖ puanı ile klinik parametreler arasındaki korelasyon Spearman analizi ile değerlendirildi. SSÖ puanını etkileyen faktörlerin belirlenmesi çoklu doğrusal regresyon analizi, santral sensitizasyon gelişimine etkili risk faktörleri ise cinsiyete göre düzeltilmiş çoklu lojistik regresyon analizi ile değerlendirildi. Bulgular: PsA grubunda %50 oranında santral sensitizasyon saptandı ve bu değer sağlıklı kontrollere (%21,4) göre anlamlı yüksekti (p=0,003). PsA hastaları kontrol grubuna kıyasla daha yüksek SSÖ ve JSS değerlerine sahipti. Santral sensitizasyonlu hastaların DAPSA, JSS ve Sayısal Derecelendirme Ölçeği-Ağrı (Numeric Rating Scale; NRS-ağrı) değerleri santral sensitizasyon olmayan hastalardan anlamlı olarak yüksekti. SSÖ puanları ile NRS-ağrı, DAPSA ve JSS puanları arasında güçlü pozitif korelasyon vardı (spearman’s rho sırasıyla 0,816, 0,753 ve 0,743). NRS-ağrı ve JSS, SSÖ puanını etkilemekteydi. Ayrıca NRS-ağrı santral sensitizasyon gelişiminde bağımsız risk faktörü olarak saptandı. Sonuç: Bu çalışma PsA'lı hastalarda uyku kalitesi ile santral sensitizasyon arasında yakın bir ilişki olduğunu doğrulamaktadır. Hastaların değerlendirilmesinde ve tedavi planlamasında bu yakın ilişkinin göz önünde bulundurulması önemlidir.