İslâm Hukukuna Göre Kâğıt Paranın Temellendirilmesi

Abstract

Para: Mal ve hizmetlerin mübadelesinde ve bunların kıymet belirlemesinde bir vasıtadır. Geçmişten günümüze kadar buğday, hurma, post, mızrak ve balta gibi metalar; demir, bakır, altın ve gümüş gibi madenler; süftece ve banknot gibi kâğıtlar ve dijital varlıklar para olarak kullanılmıştır. Ortaya çıkışı ve yaygınlığı diğerlerine göre daha yakın bir tarihte vaki olan banknotların değer ölçüsü olma niteliği, yapısı ve çeşidi İslâm hukukunda tartışmalıdır. Bu makalede banknotların İslâm hukukuna göre para niteliği taşıyıp taşımadığı, şayet para ise hangi yapı ve çeşitte bir para olduğu incelenmiştir. Bu bağlamda iktisat bilimi ve fıkıh literatüründeki para tarihi, teorisi ve çeşitleri araştırılmış ve uluslararası para sistemi göz önünde bulundurularak kâğıt para temellendirilmiştir. Sonuç itibariyle banknotların ıstılahî olarak değer ölçüsü niteliği taşıdığı, tedavüle sürülüş şekline göre hükme tabi olması gerektiği ve dinar, dirhem, fülûs vb. diğer paralardan farklı şekilde kâğıt para olarak müstakil bir para olduğu tespit edilmiştir.