EARTHQUAKE PREPAREDNESS SCALE OF INDIVIDUALS: A SCALE DEVELOPMENT STUDY

Abstract

Metodolojik tasarım ile yürütülen bu çalışmanın amacı; bireylerin depreme ilişkin hazıroluşluk düzeylerini bilgi ve davranış temelinde değerlendiren geçerli ve güvenilir ölçüm araçları geliştirmektir. Araştırmanın verileri, 1 Ocak 2022-15 Nisan 2022 tarihleri arasında elektronik ortamda (whatsapp, instagram ve e-mail) toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde IBM SPSS 22 ve AMOS 24 programları kullanılmıştır. Ölçeklerin geçerliğini belirlemek için; kapsam geçerliği, ölçüt geçerliği ve yapı geçerliği (açıklayıcı ve doğrulayıcı) yapılmıştır. Kapsam geçerliği için CVI değeri 0.80-0.88 arasında bulunmuştur. Ölçüt geçerliği için; iç ölçüt geçerliliği (alt-üst grup karşılaştırması iki ölçekte de t= 25.782-134.301 aralığında, p=0.000 olup kabul edilebilir değerlere sahiptir. Yapı geçerliğini yapmak üzere, açıklayıcı faktör analizinde; “Kaiser Meyer Olkin” ve “Barlett testleri” (KMO:0.897-0.913, Barlett’s test x²:2634.323–2860.474, p=0.000), özdeğer incelemesi (8.154-7.281), total varyans açıklaması (%38.827-%40.449) incelenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizinde tüm ölçeklerin uyum indekslerinin çoğu kabul edilebilir uyum aralığında bulunmuştur. Ölçeklerin güvenirliğini belirlemek için ise; iç tutarlık güvenirlik katsayıları (Kuder-Richardson 20 (KR-20) güvenirlik katsayısı: 0.910-0.918), yarıya bölme yöntemi (r:0.870-0.888), madde analizi, madde-toplam puan korelasyonları (0.466-0.686), Puanlama tutarlılığı (Sınıf içi korelasyon:0.910-0.918), Hotelling's T2 testi (F=10.068-22.559, p=0.000), standart hata çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda bireylerin deprem öncesi ve sırasına ilişkin hazıroluşluk düzeylerini bilgi ve davranış yönüyle değerlendiren ölçeklerin istatistiksel olarak geçerli ve güvenilir yapıda oldukları bulunmuştur.