Biyo-Priming Uygulamasının Mercimek (Lens culinaris M.)’te Çimlenme, Fide Gelişimi ve Tuzluluk Stresi Üzerine Etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ACC (1-Aminosiklopropan-1-Karboksilat) deaminaz enzim aktivitesi gösteren bitki gelişimini teşvik edici bakteri (Plant growth promoting bacteria, PGPB) strainlerinin mercimek (Lens culinaris M.)’te tuzluluk stresi üzerine etkilerinin çimlenme ve erken fide döneminde incelenmesidir. Araştırmada, 3 tuz (NaCl) konsantrasyonu (kontrol, 100 ve 200 mM) ve 6 PGPB suşu (kontrol, KF3A, KF3B, KF58B, KF58C ve KF63C) kullanılmıştır. Kontrol grubunda yer alan tohumlara saf su ile priming (hidro-priming) uygulanmıştır. Çalışma Siirt Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Laboratuvarı’nda tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak 2023 yılında yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, fide kuru ağırlığı ve fide gücü indeksi hariç tüm parametreler tuzluluk stresinden veya biyo-priming uygulamalarından önemli ölçüde (p<0.05 veya p<0.01) etkilenmiştir. Araştırmada çimlenme yüzdesi % 91.8-99.4, ortalama çimlenme süresi 1.24-1.90 gün, çimlenme üniformite katsayısı 48.8-81.2, çimlenme enerjisi 9.3-81.9, çimlenme indeksi 10.1-18.0, fide uzunluğu 1.8-3.8 cm, kök uzunluğu 3.5-6.0 cm, fide kuru ağırlığı 0.0176-0.0240 g, kök kuru ağırlığı 0.0119-0.0206 g, fide gücü indeksi 3.3-4.1, lateral kök sayısı 1.3-4.3 adet ve lateral kök toplam uzunluğu 0.46-2.54 cm aralığında değişmiştir. KF58C ve KF63C optimum ve stres koşulları altında mercimek fidesinin çimlenmesini ve fide gelişimini teşvike ettiği, ancak KF3A, KF3B ve KF58B strainlerinin hidro-priming uygulamasına kıyasla daha zayıf bitki gelişimi sağladığı kaydedilmiştir. Özellikle KF58C straininin fide uzunluğu, kök uzunluğu, lateral kök sayısı ve lateral kök toplam uzunluğunu önemli ölçüde artırdığı, köklerde kuru madde birikimini % 114 oranında teşvik ettiği belirlenmitşir. Sonuç olarak, ACC deaminaz aktivitesine sahip PGPB strainleri ile biyo-priming işleminin mercimekte tuzluluk stresinin geliştirilmesi bakımından sürdürülebilir ve çevreci bir çözüm olabileceği düşünülmektedir.