Mutlu Ol, Bu Bir Emirdir Filmi Üzerinden Erken Cumhuriyet Dönemi'nde Müzik ve Simgesel İktidar

Abstract

Sanatın icrası ve sanat yapıtının temellük edilme biçimlerinin her biri nihayetinde toplumsal bir ilişkilenme biçimi olduğundan, müzik alanı da toplumsaldaki oluş ve eyleyişlerin belirgin mücadele sahalarındandır. Bu nedenle Türkiye’de Cumhuriyetin erken döneminde müzik, iktidar ilişkilerinin simgesel olarak sağlanması açısından önemsenmiş ve sembolik gücün gösterildiği uygulamalara sahne olmuştur. Dahası sembolik güç üzerine kurulu müzik politikaları yer yer açık baskı unsurlarıyla da desteklenmiştir. Bunlardan biri 1934 yılında Osmanlı müziğinin radyolardan çalınmasının engellenmesidir. Bu çalışma Türkiye’de Erken Cumhuriyet döneminin müzik politikalarını toplumsal iktidar ilişkileri bağlamında değerlendirmekte; dönemin tartışmalarının ve 1934 tarihli radyo yasağının Mutlu Ol, Bu Bir Emirdir (2006) kısa metrajlı filminde nasıl temsil edildiğini çözümlemektedir. Nitel araştırma desenine sahip bu çalışmada eleştirel film analizi sosyolojik çözümleme etrafında yapılmıştır. Türkiye’nin toplumsal ve kültürel tarihinde süregelen tartışmaları konu etmesi bakımından alışılagelmiş bir kompozisyon örneği sunsa da film, gerek alaturka-alafranga karşıtlığını absürt politik mizahla buluşturarak izleyicilere sunması gerekse de bugünün Cumhuriyet eleştirilerine zemin sağlaması bakımından önemsenmiştir. Ancak filmin temel argümanlarından olan türkülerin yasaklandığı iddiası ile tarihsel olaylar arasındaki çelişki nedeniyle söz konusu uygulamanın filmde çarpıtılarak gerçeklikten uzak temsil edildiği belirtilebilir.