Sosyal Bilimlerde Dijitalleşme ve Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Yansıtılması

Abstract

Sosyal bilgiler öğretim programının çekirdek yapısını oluşturan sosyal bilim dalları, dijitalleşme ve dijital dönüşümün etkisiyle kuramsal, kavramsal ve yöntemsel birçok değişiklik yaşamaktadır. Bu durum sosyal bilimlere ait bilgi, beceri ve değerlerin öğrencilere kazandırılmasında etkin bir rol oynayan sosyal bilgiler öğretim programını etkilenmektedir. Sosyal bilgiler öğretim programı (2018) incelendiğinde programda yer alan kazanım, beceri ve değerlerin ağırlıklı olarak teknolojik ürün temelli olduğunu söylemek mümkündür. Bu durum sosyal bilim dallarında yeni üretilen bilgilerin, dijital çağın gerektirdiği beceri ve değerlerin programa yeterince yansıtılmadığını göstermektedir. Bu araştırma ile dijital çağın gerektirdiği, bilgi, beceri ve değerlerin tespit edilerek sosyal bilgiler öğretim programına yansıtılması amaçlanmaktadır. Betimsel temelli nitel araştırma modeline göre yürütülen bu araştırmada öncelikle sosyal bilim dallarında dijitalleşme ve dijital dönüşümün etkisiyle meydana gelen değişimler ve dönüşümler tespit edilmiş, ardından sosyal bilgiler öğretim programı ile ilişkilendirmeleri yapılmıştır. Doküman incelemesine dayalı olarak toplanan araştırma verilerini 2018-2020 yılları arasında, sosyal bilimler alanında dijitalleşme ve dijital dönüşüm bağlamında yapılmış 8261 akademik çalışma oluşturmaktadır. Web of Science ve DergiPark veri tabanlarından elde edilen akademik çalışmalar bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmiştir. Analizler sonucunda sosyal bilimlerde dijitalleşme ve dijital dönüşümle ortaya çıkan konu alanları ile ilgili kavramsal bir yapı oluşturulmuştur. Oluşturulan bu kavramsal yapı temel çerçeve kabul edilerek sosyal bilgiler öğretim programında dijital çağın gereksinimlerine yönelik olarak her sınıf düzeyinde kazanım, kavram, beceri ve değer ilişkilendirmesi yapılmıştır. Böylece sosyal bilgiler öğretim programının dijital çağın taleplerini karşılayabilecek niteliğe erişmesinde ilerleme kaydedileceği düşünülmektedir.