ANLAMA BECERİLERİNİ KONU ALAN DOKTORA TEZLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Dil becerilerden dinleme/izleme ve okuma, alıcı dil becerilerinden olup anlama becerileri olarak sınıflandırılmaktadır. Bu çalışma ile anlama becerileri üzerine Türkiye’de 2001-2020 yılları arasında yapılan doktora tezleri; yıl, üniversite, danışman, kapsam, araştırma deseni, çalışma grubu, veri toplama araçları, veri analiz yöntemleri ve kaynak sayıları bakımından incelenmiştir. Çalışmada doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu çalışma ile -incelemeye dâhil etme kriterleri göz önünde bulundurularak- 17 dinleme, 18 okuma ve 5 tane de her iki beceriyi ele alan toplamda 40 doktora tezi değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, anlama becerisi çalışılan doktora tezlerinin en fazla 2020 yılında yapıldığı ortaya konmuştur. İncelenen tezler, en fazla Gazi Üniversitesinde ve daha çok profesör doktor unvanlı hocaların danışmanlığında tamamlanmıştır. Anlama becerisine ilişkin doktora tezlerinde çoğunlukla bir yöntem, teknik veya materyalin ele alınan beceri üzerindeki etkisinin ölçülmeye çalışıldığı tespit edilmiştir. Tezler daha çok karma yöntem araştırması şeklinde yürütülmüş ve 7. sınıf öğrencileri ile daha fazla çalışılmıştır. İncelenen doktora tezlerinde en fazla kullanılan veri toplama araçları; ölçekler ve görüşme formlarıdır. Nicel veri analiz yöntemlerinden kestirimsel istatistikler; nitel veri analiz yöntemlerinden ise içerik analizi daha çok kullanılmıştır. Dinleme becerisi çalışılan tezlerde daha az sayıda kaynak kullanıldığı görülmüştür. Bu çalışmadan çıkan sonuçlar, son yirmi yılda anlama becerisini konu alan doktora tezlerinin mevcut durumunu ortaya koymaktadır.