Affiliation:
1. CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ, TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
2. Gazi Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi
Abstract
Sac metal malzemelerden parçalar imal edilirken olası hataların öngörülmesi ya da sacın biçimlendirilebilme sınırlarının bilinmesi, kalıpların ekonomik tasarımı ve imalatı, ürün kalitesi, imalat hızı ve maliyet açısından son derece önemlidir. Diğer taraftan, sac metallerin deformasyon kabiliyetini değerlendirmek için Şekillendirme Sınır Diyagramı (ŞSD) yaygın olarak tercih edilmektedir. Sac malzemelerin gererek şekillendirme kabiliyetini ölçmek için faydalanılan bir diğer önemli yöntemlerden biri Erichsen şişirme testidir. Bu testte kalıp ile baskı plakası arasına sıkıştırılan sac küresel uçlu bir zımba ile şekillendirilir, sac yüzeyinde çatlak oluşumu başlayana kadar zımbanın aldığı mesafe Erichsen Sabiti (ES) olarak tanımlanır. Bu çalışmada, malzeme özelliklerinden ve deney şartlarından kaynaklanan faktörlerin ŞSD’ye ve ES değerine olan etkilerine yönelik yapılmış çalışmalar derlenmiş ve değerlendirilmiştir. Genel olarak pekleşme üsteli (n) değerinin büyümesi ve sıcaklığın yükselmesiyle sac malzemelerin şekillenebilirliğinin arttığı tespit edilmiştir. Literatürde sac kalınlığının ve zımba çapının artması ve ayrıca yağlayıcı kullanılması ile ES değerinin büyüdüğü saptanmıştır.