YELÜ CHUCAİ SEYAHATNAMESİ HAKKINDA NOTLAR

Abstract

Gerçek ismi Zhanran Jushi olan Yelü Chucai (耶鲁楚材), XII. yüzyılın ikinci yarısının son çeyreğinde Çin’in Yanjing şehrinde (燕京) dünyaya gelmiştir. Kökeni konusunda resmi Çin kayıtları Liao Sülalesi’nden (遼朝) geldiğini teyit etmektedir. Geniş bir yelpazede eğitim alan Yelü Chucai, memurluk sınavlarında başarılı olarak devlet kademesinde çalışmaya başlamıştır. Aldığı eğitimle ‘Üç Öğretinin Efendisi’ olarak bilinen Yelü Chucai, Cengiz Han Yanjing şehrini ele geçirdikten bir süre sonra onun hizmetine girmiştir. Cengiz Han’ın danışmanı, astronomu ve kâtibi olarak Batı Seferi’ne katılan bu zat, ardında muhteşem bir eser bırakarak bahis konusu döneme ışık tutmuştur. İki bölümden müteşekkil olan Xiyoulu (西游禄) isimli seyahatnamenin ilk kısmında sefer güzergâhı anlatılırken; ikinci kısmında ise Qiu Gong (丘公, 1148-1227) nam-ı diğer Chang Chun (长春) ile olan ilişkisi kaleme alınmıştır. Yelü Chucai’ın seyahat notları günümüze ulaşan nadir bir eser olmasına rağmen şimdiye kadar Mandarin Çincesinden Türkçeye çevrilmemiştir.