İklim Değişikliği Bağlamında Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği ve Enerji Korunumunun Değerlendirilmesi

Abstract

Sanayileşme, modernleşme ve küreselleşme akımı ile hızlanan kentleşme oranı, yeni ihtiyaçlar ortaya çıkartmıştır. Bu durum üretim ile tüketim miktarını arttırdığından hem atmosferde sera gazları birikmiş hem de doğal kaynaklar tüketilmiştir. Gittikçe ısınan ekosistem, küresel ısınmaya yol açtığından iklimsel değişimler başlamış ve sürdürülebilirlik kavramı önem kazanmıştır. Nitekim geleneksel yerleşimler ve bu yerleşimlerde konumlanan yapılar, yerel malzeme kullanılarak topoğrafyaya ve iklime uyumlu inşa edildiklerinden söz konusu kavramı taşıyan en değerli örnekler arasında yer almaktadır. Böylelikle enerji korunumları yüksek olmuştur. Ayrıca toplumların geçmişleri hakkında bilgiler içeren ve tüm insanlığın evrensel değeri olan birer kültürel miras niteliğindedirler. Bu bağlamda geçmiş ile gelecek arasında köprü kurmaktadırlar. Ancak iklim değişikliği karşısında tahribata uğrayacakları ve enerji korunumlarının risk teşkil edeceği öngörülmektedir. Dolayısıyla doğru bir biçimde muhafaza edilmeleri önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve İtalya’dan seçilen UNESCO Dünya Miras Listesi ile Dünya Miras Geçici Listesi’ne alınan kültürel mirasların iklim değişimi bağlamında sürdürülebilirliklerini ve enerji korunumlarını irdelemektir. Çalışma boyunca kapsamlı bir literatür taraması yapıldıktan sonra Sassi di Matera, Ferrara, Siena, Safranbolu, Cumalıkızık ve Mardin tarihi yerleşimlerinin iklim değişikliği karşısında sürdürülebilirlikleri ile enerji korunumları analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda tespit edilen olumsuz etkilerin azaltılması ve söz konusu enerjinin devam ettirilmesi için öneri bir model sunulmuştur.