Conic-Based 3D Rockfall Modeling with QGIS-Qproto Software: A Case Study of Mazı Village, Nevşehir (Ürgüp)

Abstract

Bu çalışma, kaya düşme olaylarının yoğun olarak meydana geldiği Nevşehir ili’nde Derinkuyu ve Ürgüp ilçelerine yakın Mazı Köyü kuzeyinde ve Güneyce Köyü yolu’na 1,34 km mesafede bulunan sahanın yüksek çözünürlükte İHA-SAM verisi kullanılarak bir QGIS eklentisi olan Qproto kullanarak üç boyutlu (3B) konik temelli kaya düşme modellemesini kapsamaktadır. Çalışma sahasında kaynak zonlara karşılık gelen volkanik kökenli ignimbiritler, özellikle kornişlere karşılık gelen yüksek eğimli dik bir yamaç profiline sahiptir. Bu bakımdan, düşeye yakın süreksizliklerin oluştuğu ignimbiritlerde yoğun olarak görülen soğuma çatlaklarına (düşey süreksizlikler) sahip yapıdaki kaya kütlesi içerisinde 16 adet düşme ihtimali olan kaya bloğu tespit edilmiş, bunlara ait kaya düşme modellemesi gerçekleştirilmiştir. Modelleme sonuçlarına göre, maksimum 142 kJ kinetik enerji ve 16.8 m/s ötelenme hızına sahip kaya düşmeleri belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, saha sınırları içerisinde yer alan düşme modelinin maksimum değerlere, genel olarak yüksek eğim değerlerinin olduğu alanlarda ulaşılmış olup, mevcut gravitasyonel durumun, özellikle eğimin azaldığı noktalarda kaya bloklarının enerjilerinin ve hızlarının sönümlendiği gözlemlenmiştir. 5 sınıfta kaya düşme duyarlılık derecesi oluşturulmuş, özellikle kaya düşmeleri sonucunda düşen blokların saçıldığı ve yayılış gösterdiği yörüngelerin daha çok orta- yüksek ve çok yüksek duyarlılıkta sınıflara karşılık geldiği gözlemlenmiştir.