Antik Yunan tiyatrosunun çağdaş yorumunda fiziksel tiyatronun bir yaklaşım olarak kullanılması ve bir uygulama örneği Sofokles’in Antigone oyunu

Abstract

İlk olarak 1986 yılında İngiltere’de Lloyd Newson öncülüğünde kurulan DV8 Physical Theatre grubuyla birlikte popülerlik kazanan fiziksel tiyatro kavramı, çağdaş tiyatro kapsamında ele alınan bir uygulama bütünüdür. Oyuncunun tüm beden olanaklarının kullanılmaya çalışıldığı fiziksel tiyatro uygulamalarında, şiirsel bir sahneleme dili yaratılmaya çalışılmakta, ifade ve yorum biçimi görselleşmekte, harekete dayalı, sembolik bir anlatım üslubu tercih edilmektedir. Anlatımda metaforik ve göstergeler dizisi oluşturmak için oyuncunun tüm beden olanaklarının kullanıldığı uygulamalarda, oyuncu sahne üstünde devinen bir mekanizmanın merkezi ve fiziksel bir parçası haline gelmektedir. Ancak farklı gösterim türlerinin, anlatım üsluplarının bir araya geldiği bu yapı, uygulamacılara geniş bir deneme yelpazesi sunmakla beraber fiziksel tiyatro çalışmalarının nasıl olması gerektiğine dair bir yöntem önerisi sunamamaktadır. Çünkü her çalışma kendi içinde ayrı bir özgünlük değeri taşımakta ve her bir sahneleme biçimi yeni bir tür gibi birbirinden farklılık göstermektedir. Sınırsız yorum imkânı sunan dönemin çağdaş yaklaşımlarında, her uygulama yeni bir denemedir ve her çalışma kendi özerk yapısını meydana getirir ön kabulünden hareketle bu araştırmada bir fiziksel tiyatro denemesi yapılmıştır. Çalışmada temel amaç şu sorulara cevap bulmaktır: Fiziksel tiyatro, Antik Yunan tiyatrosunun çağdaş yorumunda bir yaklaşım olarak kullanılabilir mi? Fiziksel tiyatro, klasik bir metnin çağdaş yorumunda bir yaklaşım olarak kullanılabilir mi? Karma araştırma modelinin kullanıldığı çalışmanın eylem araştırması aşamasında Sofokles’in yazmış olduğu Antigone tragedyası örnek metin olarak seçilmiştir. Bu aşamada, Konstantin Stanislavski, Jacques Lecoq, Rudolf Laban, Pina Baush’un seçilmiş uygulamaları fiziksel tiyatro düzleminde çalışılmıştır. Nicel verilerin toplandığı ikinci aşamada, uygulama denemesine dair bilgiler anket aracılığıyla seyirciden toplanmıştır.