Gelişmekte Olan Ekonomilerde Uluslararasılaşma: Gelişmekte Olan ve Gelişmiş Ülkelerde İhracat Çeşitlendirmesi Eğilimi Üzerine Değerlendirme ve Önermeler

Abstract

Bu çalışma ilgili yazın doğrultusunda gelişmekte olan ekonomilerdeki firmaların ihracat çeşitlendirmesini ele almaktadır. Gelişmekte olan ekonomilerdeki firmalar emek, sermaye ve ürün pazarlarının zayıf, risk ve belirsizliğin yüksek olduğu çevrelerde faaliyet göstermektedirler. Bu ekonomilerdeki firmalar sürdürülebilir rekabet avantajı yaratmak amacı ile uluslararası faaliyette bulunmaktadırlar. Bu ekonomilerde uluslararasılaşma sürecinin erken aşamalarında en çok kullanılan yöntemlerden birisi ihracattır. Firmalar, mevcut ürünlerle pazar paylarını artırarak, ürün ya da pazarlarını çeşitlendirerek ihracat faaliyetinde bulunmaktadırlar. Firmaların ihracat faaliyetini genişletirken başvurduğu ürün çeşitlendirmesinin gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde farklılaştığı ileri sürülmektedir. Ürün çeşitlendirme, maliyet liderliği, markalaşma gibi farklı stratejilerle dış pazarlara açılan firmaların, gelişmiş ve diğer gelişmekte olan ekonomilerde ihracat performansı farklılaşmaktadır. Firmaların pazar çeşitlendirmesinde, kurumsal çevrelerine benzer özellikler gösteren diğer gelişmekte olan ekonomilerde ya da fırsat ve kaynakların daha çok bulunduğu gelişmiş ülkelerde ihracat faaliyeti göstereceğine ilişkin farklı görüşler bulunmaktadır. Yazında ihracat çeşitlendirmesine ilişkin çalışmalar bulunmasına rağmen, gelişmekte olan ekonomilerdeki firmaların çeşitli stratejilerle gelişmiş ya da gelişmekte olan diğer ekonomilere eğilimlerine ve elde edilen ihracat performansının bu ekonomi gruplarındaki farklılaşma durumuna ilişkin araştırmalar kısıtlıdır. Bu nedenle bu çalışma, firmaların uluslararasılaşma yöntemlerinden olan ihracatın, diğer gelişmekte olan ya da gelişmiş ekonomilerde çeşitlendirmesini tartışmaktadır. Bu doğrultuda, ilerideki çalışmalarda araştırılabilecek önermeler sunarak, gelişmekte olan ekonomilerdeki ihracat çeşitlendirmesi ile ilgili anlayışı ilerletmeyi amaçlamaktadır.