GELİŞMEKTE OLAN TOPLUMSAL FORMASYONLARDA REİS OTORİTESİNİN YÜKSELİŞİ VE BABA OTORİTESİNİN DÜŞÜŞÜ

Abstract

Duygular tarihi 1960’lardan itibaren önemli bir disiplin haline gelmeye başlamıştır. Duygular tarihine göre duygular, insan ve toplumsal bağlamda önemli bir açıklama değişkenidir. İnsanlar ve toplumlar belirli bazı tematik duygular bağlamında mobilize olabilir. Bu çalışmada, gelişmekte olan ülkelerde duygulara bağlı olarak mobilize olup otorite tiplerinden reis otoritesi etrafında polarize olan kitlelerin duyguları inceleme konusu olmuştur. Toplumların rasyonelleşmesinin temeline toplumsal eylemi yerleştiren Max Weber’e göre toplumsal eylemin parçalarından birisi duygulanım veya duygulardır. Bu bağlamda duygular, Weberyan anlamda, toplum içerisinde birey veya kitleleri mobilize eden önemli unsurlardan birisidir. Bu bağlamda bu çalışmada, gelişmekte olan ülkelerde kitleleri mobilize eden duygular olarak üç duygu tespit edilmiştir; kayıp duygular, endişe duygusu ve refah duygusu. Çalışmanın bağlamı içerisinde bu duyguları oluşturan koşullar da analiz konusu yapılmıştır. Buna göre gelişmekte olan ülkelerde, kentlileşme, ticaretin gelişimi ve merkezi devlet yapısı bu toplumlarda, reis otoritesine talebi arttırmıştır. Bir başka otorite tipi olan baba otoritesi, daha kırsal nüfusa hitap edip Geçmiş ve Şimdi üzerinden bir otorite tesis ederken reis otoritesi, Geçmiş, Şimdi ve Gelecek üzerinden otoritesini kurmaktadır. Bu çalışmada amaç, gelişmekte olan ülkelerde siyaset kurumunun yeniden organize olması ve bu ülkelerde bir siyasal otorite olarak baba otoritesinin düşüşü ve reis otoritesinin yükselişinin incelenmesidir. Çalışmanın önemi, gelişmekte olan ülkelerde siyaset, siyaset kurumu ve siyasal otoritenin öneminin kitlelerin duyguları bağlamında analiz edilmesidir. Çalışmanın kapsamı, gelişmekte olan ülkeler ve burada gerçeklik kazanan otorite tiplerinin dönüşüm dinamiklerinin ele alınmasıdır. Çalışmanın iddiası, gelişmekte olan ülkelerde, ekonomik, politik ve demografik dönüşüm sürecinin sonucu ortaya çıkan modernleşme süreçleri bağlamında insanların geleneklerin yapısından özerkleşerek meşruiyet atfettiği otorite tiplerinin geleneksel baba otoritesinden reis otoritesine dönüştüğü iddiasıdır. Bu aynı zamanda siyasal bir modernleşmeye denk gelmektedir. Bu ülkelerde insanlar, geleneklerini unutmadan kendisine gelecek tayin eden reis otoritesine yeni meşruiyet atfetmiştir. Reis otoritesi de baba otoritesi gibi yeni değildir ancak bugün kazandığı önem ile otorite tipleri hiyerarşisinde kendisine lider bir konum elde etmiştir.