Alman Çocuk Edebiyatı Örneği ile “Politik Doğruluk” Kavramı

Abstract

Dünyanın küreselleşmesi ile birlikte çok kültürlü ve sürekli yeniden şekillenen yaşam biçimlerinin yaygınlaşmasının beraberinde yeni dinamikler getirdiği ve bunların en başta dilimize de yansıdığı yadsınamaz. Politik doğruluk, bu süreç içinde karşımıza çıkan ve genellikle farklı dil, din, kültür ve cinsiyetten kişileri incitmekten kaçınmak amacıyla, özenle kullanılan ifade, düşünce ve uygulamaları tanımlamak amacıyla kullanılan bir terimdir. Dolayısıyla kavramın temel amaçlarından biri sosyal açıdan dezavantajlı olan birey veya gruplar hakkında konuşurken, onları ötekileştirebilecek veya kötü hissettirebilecek ifadeleri kullanmaktan kaçınmakken bir diğer amacı bireyin kendini toplum içinde „farklılığı“ sebebiyle dilsel olarak dışlanmış ve ayrımcılığa uğramış hissetmesini önlemeye yönelik bir farkındalık yaratmaktır. Araştırmada günümüzün bir ihtiyacı olarak karşımıza çıkan „Politik Doğruluk“ kavramının günümüz Türkiye‘sinin gündeminde ve disiplinler arası tartışmalarda da çoktan yerini aldığı, fakat daha ziyade medya acısından ele alındığı ve henüz çeviri bilimsel açıdan pek irdelenmediği görülmüştür. Dolayısıyla bu çalışmanın temel amacı; çoğu zaman belirli bir derecede ideolojik ideallere hizmet eden Çocuk Edebiyatının hem dil içi (intralingual) hem de diller arası (interlingual) çeviri yoluyla, ön yargıları ve toplumsal eşitsizlikleri nasıl yeniden ürettiğini ya da onları nasıl yıkabileceğini veya en azından bu konu ile ilgili nasıl bir farkındalık yaratabileceğini ortaya koymak ve bu vesile ile çeviri ile politik doğruluk arasındaki ilişkiyi tartışmaktır. Bu amaç doğrultusunda örnek incelemesi olarak Alman Çocuk Edebiyatındaki gelişmeler ele alınarak çeviri bilimsel açıdan örneklendirilecek ve çeviri yaparken Politik Doğruluk açısından uygun olan sözcükleri belirlemeye yardımcı olması açısından Lasswell İletişim Modelinin nasıl uygulanabileceğine değinilecektir.