COVİD-19 PANDEMİ SÜRECİNDE ENGELLİ ÇOCUKLARIN FONKSİYONELLİĞİ İLE EBEVEYNLERİN ETKİLENİMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, Covid-19 pandemi sürecinde engelli çocukların fonksiyonelliği ile ebeveynlerin etkilenimleri arasındaki ilişkiyi araştırmak amaçlandı. Yöntem: Çalışmaya 4-12 yaş arasında serebral palsi, atipik otizm ve hafif mental retardasyon tanısı almış 84 engelli çocuk ve 84 anne olmak üzere toplam 168 kişi dahil edildi. Anne ve çocukların sosyodemografik bilgileri alındı. Engelli çocukların fonksiyonel düzeyleri Pediatrik Özürlülük Değerlendirmesi Envanteri (PÖDE), SP’li çocukların fonksiyonel seviye değerlendirilmesinde Kaba Motor Fonksiyon Sınıflandırma Sistemi (KMFSS) kullanıldı. Annelerin bakım yükü Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği (ZBVYÖ), yorgunluk düzeyleri Yorgunluk Şiddet Ölçeği (YŞÖ), kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları değerlendirilmesinde İskandinav Kas İskelet Sistemi (İKİSS) uygulandı. Sonuçlar: Çocukların engel türleri arasında kendine bakım, mobilite alt boyutları, bakım yükü puanlarının ortalamalarına göre anlamlı bir farklılık görülmedi (p>0,05). PÖDE toplam puanı, sosyal fonksiyon alt boyutu ve bakım yükü puanlarının ortalamaları arasında farklılık görüldü (p<0,05). Ebeveynlerin bakım yükü puanı ile çocukların PÖDE toplam puanı, kendine bakım ve mobilite puanları arasında ilişki görülmedi (p>0,05). Ebeveynlerin bakım yükü puanı ile çocukların sosyal fonksiyon puanı arasında negatif yönde (p<0,01) bir ilişki saptandı. Ebeveynlerin yorgunluk şiddet puanı ile çocukların PÖDE toplam puanı, kendine bakım, mobilite ve sosyal fonksiyon puanları arasında ilişki bulunmadı (p>0,05). Ebeveynlerin kas iskelet sistemi puanı ile çocukların PÖDE toplam puanı, kendine bakım, mobilte, sosyal fonksiyon arasında ilişki görülmedi (p>0,05). Tartışma: Pandemi sürecinde farklı engele sahip çocukların fonksiyonel düzeylerinin ebeveyn etkilenimine etkisi olmadığı bulundu. Engelli çocukların fonksiyonelliğinin ebeveyn etkilenimlerine etkisi daha detaylı değerlendirilerek kişi odaklı fizyoterapi değerlendirme ve müdahalelerinin yapılması gerekmektir.