Lojistikte İtme-Çekme Stratejisinin Önceliklendirilmesinde Bütünleşik Yöntem Önerisi: İzmir Alsancak Limanı ile Kemalpaşa Lojistik Üssü Örneği

Abstract

Araştırmalar, üretim ve envanter yönetimi alanında itme-çekme stratejilerinin büyük öneme sahip olduğunu ve lojistik süreçlerde kritik bir rol oynadığını göstermektedir. Üretim sürecinde zaman ve kaynak tasarrufu sağlamak amacıyla çeşitli itme-çekme stratejileri geliştirilmiştir. Şirketleri etkileyen en önemli kriterleri belirleyerek, en uygun stratejiyi seçme hedefi üzerinde durulmaktadır. Bu çalışma, İzmir'deki 13 Organize Sanayi Bölgesi (OSB)'nde yer alan 47 farklı şirket için itme-çekme stratejilerine yönelik belirlenen kriterlerin önceliklendirilmesine odaklanmıştır. Kriterler, genel kriterler, itme kriterleri ve çekme kriterleri olmak üzere üç kategoride değerlendirilmiştir. OSB'nin üretim faktörlerine göre maksimum faydayı sağlayan kriterlerin değerlendirilmesi ve bu kriterler arasındaki ilişkilerin analizi için CRITIC (Criterion-Induced Weighting for Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) ve DEMATEL (Decision Making Trial and Evaluation Laboratory yöntemlerini içeren entegre bir yaklaşım önerilmiştir. DEMATEL yöntemi, anket yanıtlarına dayalı ikili karşılaştırmalar gerçekleştirmek için kullanılırken, CRITIC yöntemi anket yanıtlarının çelişki analizini yapmak için kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, DEMATEL yöntemi ile elde edilen ağırlık değerlerini CRITIC çelişki analizi ile dengelemektir. Ayrıca, DEMATEL yöntemiyle kriter ağırlıklarının hesaplanması için yeni bir yaklaşım önerilmiştir. Bu iki yöntemden elde edilen ağırlık değerleri ile hibrit ağırlık değerleri elde edilmiştir. Entegre yöntemden elde edilen sonuçlara göre, en önemli kriterler; genel kriterler arasında en yüksek ağırlığa sahip olan "Doğru Miktarlarda Teslimat", itme kriterleri arasında en yüksek ağırlığa sahip olan "Süreçte Ürün Yeterlilik Durumu" ve çekme kriterleri arasında en yüksek ağırlığa sahip olan "Üretimde Aksaklık" olarak belirlenmiştir. Bu çalışma, İzmir'deki şirketler için itme-çekme stratejilerinin belirlenmesine yönelik önceliklendirilmiş kriterler sunarak, lojistik süreçlerin iyileştirilmesine ve şirketlerin rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, çalışma şirketlerin operasyonel maliyetlerini azaltma, üretim süreçlerini optimize etme ve tedarik zinciri performansını artırma gibi hedeflere ulaşmalarına yardımcı olabilir.