Aydinoğlu Havsa Hatun and Her Mausoleum

Abstract

Aydınoğulları, XIV. yüz yılda Batı Anadolu’da, Aydın ve İzmir coğrafyasında hâkimiyet kurmuş önemli Türk Beyliklerindendir. Aydınoğlu Mehmed Bey tarafından kurulan bu beylik Türk devlet geleneği ve kültürü içerisinde hâkim olduğu toprakların mamur olması ve gelişmesi için çalışmıştır. Anadolu’daki çağdaş diğer Türk beyliklerine oranla bu hanedan içerisinde hatunların yoğun imar faaliyetlerinde bulunması dikkat çekmektedir. Havsa Hatun, Aydınoğlu Mehmed Bey’in beş oğlundan dördüncüsü Süleyman Şah’ın oğlu olan Yakup Bey’in kızıdır. Havsa Hatun, Aydınoğlularının bölgede ilk yerleştikleri, “Yenişehir” adında yerleşim yeri kurdukları, büyük atası Aydın Bey’in faaliyet gösterdiği ve türbesinin olduğu coğrafî bölgede yöneticilik yapmıştır. Arşiv kayıtlarından Havsa Hatun’un bu bölgede önemli vakıflar kurarak imar faaliyetlerinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Günümüzde Kuyucak ilçesi sınırları içinde yer alan Havsa Hatun’un türbesi Karacasu ilçesi sınırları içinde kalan Aydın Bey Türbesi’nin yaklaşık 10 km kuzeyinde, Antiochia antik kenti kalıntılarının yaklaşık 1 km doğusundadır. Kare planlı, tek kubbeli bu türbede Havsa Hatun ve Atabey Mustafa Bey’in mezarları vardır. Mustafa Bey’in mezar taşında 1411 tarihinde Havsa Hatun’un mezar taşında da 1425 tarihinde vefat ettiği yazılıdır. Türbenin Mustafa Bey’in ölümünden sonra yapıldığı anlaşılmaktadır. Atabey Mustafa, Aydınoğlu hanedanından Ahmed Efendi’nin oğlu, Havsa Hatun’un yeğenidir. Atabey Mustafa’nın da vakıfları bulunmaktadır.Havsa Hatun Türbesi ve mezar taşlarından oluşan maddi kalıntılar, arşiv kayıtları ve vakfiyeler başta olmak üzere bu konuda yapılan çeşitli çalışmalar incelenerek, Aydınoğulları ve Anadolu Türk tarihinin önemli karakterlerinden olan Havsa (Hafsa) Hatun’un hayatı aydınlatılmaya çalışılmış ve beylikler dönemi sanatına ve tarihine katkı sunmak hedeflenmiştir.