Takipteki Krediler ve Makro Finansal Bağlantılar: Türkiye İçin Bir SVAR Modeli

Abstract

Özet Bu makalede Türkiye ekonomisinin 2003:Q1-2019:Q4 dönemine ait verileri kullanılarak, takipteki krediler oranı (TKO) ile makroekonomik değişkenler arasındaki dinamik ilişki yapısal vektör otoregresif model yardımıyla incelenmektedir. Etki tepki analizinin bulgularına göre, kredi büyümesindeki ve reel GSYH büyümesindeki artışlar, TKO artışını yavaşlatırken; kredi faiz oranındaki artış, TKO artışını hızlandırmaktadır. Takipteki krediler oranındaki artış ise, kredi büyümesi ve ekonomik büyüme üzerinde negatif geri besleme etkisi yaratmaktadır. Ayrıca GSYH büyümesindeki artış, kredi büyümesini artırırken; kredi büyümesindeki artış da, GSYH büyümesini yükseltmektedir. Diğer taraftan kredi faiz oranındaki artış, hem kredi büyümesini hem de GSYH büyümesini anlamlı biçimde azaltmaktadır. Dolayısıyla, kredi büyümesi ve ekonomik büyüme şokları birbirini pozitif yönde beslerken; pozitif kredi faiz oranı şoku, hem kredi büyümesini hem de ekonomik büyümeyi negatif yönde etkilemektedir. Bu bulgular, güçlü makro finansal bağlantılara işaret etmektedir. İlave olarak aktif fiyatlarını içeren modellerde; nominal Dolar/TL kurundaki artışa TKO’nun, enflasyon oranının ve kredi faizi oranının pozitif, kredilerin ise negatif tepki verdiği ispatlanmaktadır. Ayrıca reel BİST100 getirisindeki artışa TKO’nun ve kredi faiz oranının negatif, kredi büyümesinin ve ekonomik büyümenin pozitif tepki verdikleri kanıtlanmaktadır. Üstelik kredilerdeki düşüşün nominal dolar/TL kuru üzerinde; faiz oranındaki düşüşün de, reel BİST100 getirisi üzerinde pozitif etki yarattığı gösterilmektedir. Bu sonuçlar, makro finansal bağlantıların ortaya çıkışında aktif fiyatlarındaki hareketlerin önemli rolü olduğunu göstermektedir.